نماز

ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر

 .ﻳﻜﻰ از ﭘﺎﻳﻪهﺎى اﺻﻠﻰ و اﺳﺎﺳﻰ دﻳﻦ اﺳﻼم، ﻧﻤﺎز اﺳﺖ

 .ﻧﻤﺎز، ﻣﻌﻴﺎر ﺳﻨﺠﺶ اﻳﻤﺎنِ اﻓﺮاد و ﻣﻼكِ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﭘﺮهﻴﺰﮔﺎران اﺳﺖ

 .ﻧﻤﺎز، ﭘﺮﭼﻢ ﺑﺮاﻓﺮاﺷﺘﻪ دﻳﻦ، و ﻧﻤﺎزﮔﺰاران، اﻣﺎن ﻳﺎﻓﺘﮕﺎن ﺳﺎﻳﻪ اﻟﻬﻰ ﺁن هﺴﺘﻨﺪ

ﻧﻤﺎز، ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻋﺒﺎدت و ﺑﺮﺗﺮﻳﻦ ﺗﻜﻠﻴﻒ اﺳﺖ. در رواﻳﺖ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ آﻪ ﺷﺨﺼﻰ ﻧﺰد اﻣﺎم ﺻﺎدق ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم از

دﻳﮕﺮى ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻰ آﺮد، ﭘﺲ از ﺗﻌﺮﻳﻔﻬﺎ و ﺳﺘﺎﻳﺸﻬﺎ، ﺣﻀﺮت ﭘﺮﺳﻴﺪ: ﻧﻤﺎزش ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ؟(1) ﻳﻌﻨﻰ در اﻧﺠﺎم اﻳﻦ

 .وﻇﻴﻔﻪ ﻣﻬﻢ ﭼﻘﺪر ﻣﻰآﻮﺷﺪ؟ هﻤﻪ ﺁن ﻧﻴﻜﻰ هﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار اهﻤﻴﺘﻰ اﺳﺖ آﻪ او ﺑﺮاى ﻧﻤﺎز ﻗﺎﺋﻞ اﺳﺖ

در راﻩ ﺑﺮﭘﺎداﺷﺘﻦ اﻳﻦ ﻓﺮﻳﻀﻪ اﻟﻬﻰ، هﺮ ﭼﻪ ﺗﻼش ﺷﻮد زﻳﺎد ﻧﻴﺴﺖ، ﺑﻠﻜﻪ هﻤﻪ ﺗﻼش اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان اﺳﻼم و دﻟﺴﻮﺧﺘﮕﺎن

ﻣﻜﺘﺐ ﺣﻖ و ﺣﺘﻰ ﭘﻴﻜﺎر ﻣﺠﺎهﺪان ﺻﺤﻨﻪ ﻧﺒﺮدِ ﺑﺎ ﺑﺎﻃﻞ، در راﻩ ﺑﺮﭘﺎﻳﻰ اﻳﻦ ﻋﺒﺎدت ﺑﺰرگ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ، ﺗﻮﺟﻪ

دادن ﻧﺴﻞ ﻧﻮ ﺑﻪ اهﻤﻴﺖ ﻧﻤﺎز و ﺗﺸﻮﻳﻖ و ﺗﺮﻏﻴﺐ و راهﻨﻤﺎﻳﻰ و ﻳﺎرى ﺁن ﻋﺰﻳﺰان ﺑﻠﻜﻪ واداﺷﺘﻦ ﺁﻧﺎن ﺑﻪ ﻧﻤﺎز ﺁﻣﻮزى و

ﻧﻤﺎزﺧﻮاﻧﻰ، وﻇﻴﻔﻪ هﻤﻪ ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪان ﺑﻪ ﻓﺮداى ﺳﻌﺎدﺗﻤﻨﺪاﻧﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﻼﻣﻰ اﺳﺖ، ﭘﺲ ﺑﺮﻣﺎﺳﺖ آﻪ ﺑﺮاى ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻬﺎ

دادن ﺑﻪ اﻳﻦ اﺻﻞ از اﺻﻮل ﻋﻤﻠﻰ اﺳﻼم اﻗﺪام آﻨﻴﻢ، و ﺑﺎ ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﺪوﻳﻦ ﺟﺰوﻩ هﺎ، آﺘﺎﺑﻬﺎ، داﺳﺘﺎﻧﻬﺎ، ﺗﺎﺑﻠﻮهﺎ، ﻓﻴﻠﻤﻬﺎ و

هﺮ ﺷﻴﻮﻩ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪاى، ﻧﺴﻞ ﺳﺮﮔﺮدان در ﭘﻴﭻ و ﺧﻢ اﻧﺪﻳﺸﻪهﺎى ﭘﻮچ و ﺑﻰ هﺪف را ﺑﻪ آﻌﺒﻪ )ﻋﺎﻣﻞ ﻳﻜﺴﻮﻳﻰ ﻋﺒﺎدات( رﻩ

 .ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ ﺗﺎ در هﺮ زﻣﻴﻦ و هﺮ زﻣﺎن ﺑﺎﻧﮓ ﺗﻜﺒﻴﺮ ﺑﺮﺁﻳﺪ و روح ﻧﻤﺎز، هﻤﻴﺸﻪ زﻧﺪﻩ ﺑﻤﺎﻧﺪ

ﮔﺮﭼﻪ ﺗﺎآﻨﻮن، داﻧﺸﻤﻨﺪان و ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن، در اﻳﻦ راﺳﺘﺎ زﺣﻤﺘﻬﺎى ﻓﺮاواﻧﻰ آﺸﻴﺪﻩ اﻧﺪ و هﺮ ﻳﻚ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻔﻴﺪ ﺑﻮدﻩ و

ﻗﺎﺑﻞ ﺳﺘﺎﻳﺶ اﺳﺖ وﻟﻰ ﺷﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ هﻢ آﻪ ﺑﻪ ﺳﺒﻜﻰ ﻧﻮ ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ، ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﻋﺰﻳﺰ را ﺑﺮاى ﺁﻣﻮﺧﺘﻦ

 .ﻧﻤﺎز ﻳﺎرى دهﺪ

ﺑﻪ ﻋﻼوﻩ آﻪ در اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺗﻼش ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﺗﺎ در ﺿﻤﻦ دارا ﺑﻮدن اهﻢّ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻓﺮاﮔﻴﺮى ﻧﻤﺎز، ﺣﺎﻟﺖ

اﺧﺘﺼﺎر را از دﺳﺖ ﻧﺪهﺪ ﺗﺎ ﺑﺮاى اﻳﻦ ﻋﺰﻳﺰان ﺧﺴﺘﻪ آﻨﻨﺪﻩ ﻧﺒﺎﺷﺪ، و هﻤﭽﻨﻴﻦ از ﺑﻜﺎر ﺑﺮدن اﺻﻄﻼﺣﺎت و ﻟﻐﺎت

 .ﻣﺸﻜﻞ ﭘﺮهﻴﺰ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ، ﻣﮕﺮ در ﺣﺎل ﻧﺎﭼﺎرى، آﻪ در ﺁن ﻣﻮارد هﻢ، در ﭘﺎورﻗﻰ ﺗﻮﺿﻴﺢ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ

ﻣﺎ ﺑﺎ ارج ﻧﻬﺎدن ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ﺗﻼﺷﻬﺎى ﭘﻴﺸﻴﻦ، ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺣﺎﺿﺮ را ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن و ﺟﻮاﻧﺎن ﻋﺰﻳﺰ آﻪ در ﺁﻏﺎز ﺑﻠﻮغ و

ﺗﻜﻠﻴﻒ، ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﺳﻌﺎدت دﻧﻴﺎ و ﺁﺧﺮت ﺧﻮد ﻣﻰ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻣﻰآﻨﻴﻢ. اﻣﻴﺪ اﺳﺖ آﻪ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﺣﻀﺮت ﺣﻖ و ﺗﻮﺟﻪ ﺁﻧﺎن

 .ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮد

 رﺑﱠﻨﺎ ﺗﻘﺒﱠﻞ ﻣِﻨﱠﺎ اﻧّﻚ أﻧﺖَ اﻟﺴﱠﻤﻴﻊُ اﻟﻌَﻠﻴﻢ

زﻣﺴﺘﺎن 1372

ﻣﺤﻤّﺪ ﺣﺴﻴﻦ ﻓﻼح زادﻩ

 ﭼﺮا ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻴﻢ؟

ﺟﻬﺎن را ﺁﻓﺮﻳﺪﮔﺎرى اﺳﺖ داﻧﺎ و ﺗﻮاﻧﺎ آﻪ ﻣﻮﺟﻮدات را ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اى زﻳﺒﺎ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ و هﻤﻪ را از ﻧﻌﻤﺘﻬﺎى ﻣﻮرد ﻧﻴﺎزﺷﺎن

 .ﺑﺮﺧﻮردار آﺮدﻩ اﺳﺖ

ﺁﻧﮕﺎﻩ از ﻣﻴﺎن ﺁﻧﺎن، اﻧﺴﺎن را ﺑﺮﮔﺰﻳﺪ و از ﻧﻌﻤﺖ ﻋﻘﻞ ﺑﻬﺮﻩﻣﻨﺪش ﺳﺎﺧﺖ، و ﺑﻪ او ﻗﻮﻩ اﻧﺘﺨﺎب و اﺧﺘﻴﺎر ﻋﻄﺎ آﺮد ﺗﺎ

ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ آﻤﻚ ﺁن، راﻩ ﻧﻴﻚ و ﺑﺪ را ﺗﺸﺨﻴﺺ دهﺪ، از زﺷﺘﻴﻬﺎ دورى آﻨﺪ و ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻰ هﺎ رو ﺁورد و ﺑﺪﻳﻨﻮﺳﻴﻠﻪ ﺳﻌﺎدت

 .دﻧﻴﺎ و روز واﭘﺴﻴﻦ را ﺗﺄﻣﻴﻦ آﻨﺪ

 ﺁﻳﺎ ﺗﺎآﻨﻮن ﺑﺎ ﺧﻮد اﻧﺪﻳﺸﻴﺪﻩاﻳﻢ آﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻰﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺷﻜﺮ اﻳﻦ هﻤﻪ ﻧﻌﻤﺖ را ﺑﻪ ﺟﺎ ﺁورﻳﻢ؟

و ﺁﻳﺎ هﻴﭽﮕﺎﻩ ﺑﻪاﻳﻦ ﻓﻜﺮ ﺑﻮدﻩاﻳﻢ آﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻰ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺁﻓﺮﻳﺪﮔﺎر ﺑﺰرگ را ﺳﭙﺎس ﮔﻮﻳﻴﻢ، وﻇﻴﻔﻪ اﻧﺴﺎﻧﻰ ﺧﻮد را ﺑﻪ

 اﻧﺠﺎم رﺳﺎﻧﻴﻢ و ﻓﺮﻣﺎﻧﺶ را اﻃﺎﻋﺖ آﻨﻴﻢ؟

 .ﻧﻤﺎز، ﺷﻜﺮ ﻧﻌﻤﺖ هﺎى ﺑﻴﻜﺮاناﻟﻬﻰ و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻗﺪرت ﺑﻰﭘﺎﻳﺎن اوﺳﺖ

 .ﻧﻤﺎز، ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩ ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺧﺎﻟﻖ ﻳﻜﺘﺎ و ﺟﻠﻮﻩاى اﺳﺖ از ﺑﻨﺪﮔﻰ اﻧﺴﺎن در ﭘﻴﺸﮕﺎﻩ او

 .ﻧﻤﺎز، ﻋﺎﻟﻰﺗﺮﻳﻦ ذآﺮ ﺧﺪا، ﻣﻮﺟﺐ ﺁراﻣﺶ و اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻗﻠﺒﻬﺎ، ﻣﺎﻳﻪ ﺻﻔﺎى ﺑﺎﻃﻦ و روﺷﻨﻰ روح و روان اﺳﺖ

 .ﻧﻤﺎز، هﻤﭽﻮن ﻧﻬﺮ ﺁﺑﻰ اﺳﺖ آﻪ ﻧﻤﺎزﮔﺰار، روزى ﭘﻨﺞ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺧﻮد را در ﺁن ﺷﺴﺘﺸﻮ ﻣﻰدهﺪ

ﻧﻤﺎز، ﺑﺴﻴﺞ هﻤﮕﺎﻧﻰ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎى وارﺳﺘﻪ، در هﺮ ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم و در هﺮ ﺟﻤﺎﻋﺖ و . ﺟﻤﻌﻪ اﺳﺖ

 .ﻧﻤﺎز، اﻧﺴﺎن و ﺟﺎﻣﻌﻪ را از کﺎرهای زﺷﺖ و ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ ﺑﺎز ﻣﻰ دارد

 .ﻧﻤﺎز، در ﺑﻴﻦ واﺟﺒﺎت، اهﻤﻴﺖ ﺑﺴﻴﺎر دارد و ﻧﻤﺎزﮔﺰار ﻧﺰد ﺧﺪاوﻧﺪ، داراى ﻣﻘﺎﻣﻰ اﺳﺖ ﺑﺲ واﻻ و ارزﺷﻤﻨﺪ

 ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻴﻢ؟

ﺑﺮاى ﺁﺷﻨﺎﻳﻰ ﺑﺎ ﭼﮕﻮﻧﮕﻰ ﻧﻤﺎز، ﻻزم اﺳﺖ اﺑﺘﺪا اﻗﺴﺎم ﺁن : را ﺑﺪاﻧﻴﻢ

 .ﻧﻤﺎز ﺑﺮ دو ﻗﺴﻢ اﺳﺖ: واﺟﺐ و ﻣُﺴﺘﺤﺐ

 .ﻧﻤﺎز واﺟﺐ، ﻧﻤﺎزى اﺳﺖ آﻪ اﻧﺠﺎم ﺁن ﻻزم اﺳﺖ و ﺗﺮآﺶ ﻋﺬاب دارد

 .ﻧﻤﺎز ﻣﺴﺘﺤﺒﻰ، ﻧﻤﺎزى اﺳﺖ آﻪ اﻧﺠﺎم ﺁن ﻧﻴﻜﻮﺳﺖ و ﭘﺎداش دارد، وﻟﻰ ﺗﺮآﺶ ﻋﺬاب ﻧﺪارد

 :ﻧﻤﺎزهﺎى واﺟﺐ دو دﺳﺘﻪ اﺳﺖ

 .اﻟﻒ - ﻧﻤﺎزهﺎى هﻤﻴﺸﮕﻰ و هﺮ روزﻩ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ و ﻇﻬﺮ

 .ب - ﻧﻤﺎزهﺎﻳﻰ آﻪ در زﻣﺎﻧﻬﺎى ﺧﺎﺻّﻰ واﺟﺐ ﻣﻰﺷﻮد و هﻤﻴﺸﮕﻰ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻤﺎز ﺁﻳﺎت و ﻃﻮاف آﻌﺒﻪ

 ﻧﻤﺎزهﺎى ﺷﺒﺎﻧﻪ روزى

 :در هﺮ ﺷﺒﺎﻧﻪروز ﺑﺎﻳﺪ هﻔﺪﻩ رآﻌﺖ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻴﻢ، ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ

 ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ دو رکﻌﺖ

 ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ ﭼﻬﺎر رکﻌﺖ

 ﻧﻤﺎز ﻋﺼﺮ ﭼﻬﺎر رکﻌﺖ

 ﻧﻤﺎز ﻣﻐﺮب ﺳﻪ رکﻌﺖ

 ﻧﻤﺎز ﻋﺸﺎ ﭼﻬﺎر رکﻌﺖ

 ﭼﻪ کﺴﺎﻧﻰ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ؟

ﻧﻤﺎز ﺗﻜﻠﻴﻔﻰ اﺳﺖ از ﺳﻮى ﭘﺮوردﮔﺎر و اﻧﺴﺎن، ﺁﻧﮕﺎﻩ کﻪ ﺑﻪ ﺳﻦّ ﺑﻠﻮغ ﻣﻰ رﺳﺪ ﻟﻴﺎﻗﺖ ﻣﻰﻳﺎﺑﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﻋﻤﻞ کﻨﺪ

و کﻮدکﺎن زﻣﺎﻧﻰ کﻪ از ﻣﺮﺣﻠﻪ کﻮدکﻰ ﻓﺮاﺗﺮ ﻣﻰروﻧﺪ و ﭘﺎ ﺑﻪ ﺳﻦّ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﻣﻰﮔﺬارﻧﺪ، از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم ﺗﻮﻟّﺪى ﻧﻮﻳﻦ

 . ﻣﻰﻳﺎﺑﻨﺪ و ﭼﻪ زﻳﺒﺎﺳﺖ ﺁن روز را، کﻪ ﺟﺸﻦ ﺗﻜﻠﻴﻒ اﺳﺖ، ﮔﺮاﻣﻰ ﺑﺪارﻧﺪ

 ﺳﻦ ﺑﻠﻮغ

ﭘﺴﺮهﺎ، ﭘﺲ از ﺗﻤﺎم ﺷﺪن ﭘﺎﻧﺰدﻩ ﺳﺎل و دﺧﺘﺮهﺎ در ﭘﺎﻳﺎن ﻧُﻪ ﺳﺎﻟﮕﻰ ﺑﺎﻟﻎ ﻣﻰ ﺷﻮﻧﺪ(2) و ﺑﺎﻳﺪ وﻇﺎﻳﻒ ﺷﺮﻋﻰ ﺧﻮد را

ﺑﺠﺎ ﺁورﻧﺪ. ﮔﺮﭼﻪ آﻮدآﺎن و ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﻧﻴﺰ اﮔﺮ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ، ﭘﺎداش و ﺛﻮاب ﺧﻮاهﻨﺪ داﺷﺖ و ﭼﻪ ﺧﻮب اﺳﺖ آﻪ

 .ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن از ﺳﺎﻟﻬﺎى ﭘﻴﺶ از ﺑﻠﻮغ، ﺑﺮاى ﺁﻣﺎدﮔﻰ، ﻧﻤﺎزهﺎى ﭘﻨﺞ ﮔﺎﻧﻪ ﺷﺒﺎﻧﻪ روز را ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ

ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟّﻪ داﺷﺖ آﻪ ﺳﻦﱢ ﺑﻠﻮغ، ﺑﺎ ﺳﺎل ﻗﻤﺮى ﺣﺴﺎب ﻣﻰ ﺷﻮد و ﭼﻮن هﺮ ﺳﺎل ﻗﻤﺮى ﺳﻴﺼﺪ و ﭘﻨﺠﺎﻩ و ﭼﻬﺎر روز و

 .ﺷﺶ ﺳﺎﻋﺖ اﺳﺖ، دﻩ روز و هﻴﺠﺪﻩ ﺳﺎﻋﺖ از ﺳﺎل ﺷﻤﺴﻰ آﻤﺘﺮ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ

ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ، ﺑﺎ آﻢ آﺮدن 96 روز و 18 ﺳﺎﻋﺖ از ﻧﻪ ﺳﺎل ﺷﻤﺴﻰ، ﻧﻪ ﺳﺎل ﻗﻤﺮى )ﺳﻦ ﺗﻜﻠﻴﻒ دﺧﺘﺮ( ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻰ ﺁﻳﺪ، و

 .ﺑﺎ آﻢ آﺮدن 161 روز و 6 ﺳﺎﻋﺖ از ﭘﺎﻧﺰدﻩ ﺳﺎل ﺷﻤﺴﻰ، ﭘﺎﻧﺰدﻩ ﺳﺎل ﻗﻤﺮى )ﺳﻦ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﭘﺴﺮ( ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻰﮔﺮدد

ﭼﻪ ﻧﻴﻜﻮ و ﺑﺠﺎﺳﺖ آﻪ ﭘﺪران و ﻣﺎدران، ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻮﻟّﺪ ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﻮد را، ﻃﺒﻖ ﺳﺎل ﻗﻤﺮى ﺛﺒﺖ آﻨﻨﺪ و زﻣﺎن ﺑﻠﻮﻏﺸﺎن

 .را ﺑﻪ ﺁﻧﺎن ﻣﺘﺬآﺮ ﺷﻮﻧﺪ و ﻳﺎدﺁورﻧﺪ

 وﻗﺖ ﻧﻤﺎز

 وﻗﺖ ﻧﻤﺎزهﺎى ﭘﻨﺠﮕﺎﻧﻪ

 .ﺗﻤﺎم ﺑﺮﻧﺎﻣﻪهﺎى اﺳﻼم، ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ وﺿﻊ زﻧﺪﮔﻰ ﺑﺸﺮ و ﻧﻴﺎزهﺎى واﻗﻌﻰ اوﺳﺖ

اﮔﺮ ﺑﻪ وﻗﺖ ﻧﻤﺎزهﺎى واﺟﺐ ﺗﻮﺟﻪ آﻨﻴﻢ، ﻣﻰﻳﺎﺑﻴﻢ آﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻘﺪار ﻣﻌﻴﻨﻰ از ﺷﺒﺎﻧﻪ روز، ﺁن هﻢ زﻣﺎﻧﻬﺎﻳﻰ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاى

اﻧﺠﺎم ﻧﻤﺎز در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﺗﺎ اﻧﺴﺎن ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻋﻼوﻩ ﺑﺮارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﭘﺮوردﮔﺎر و ﺻﻔﺎ ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺑﻪ روح و روان و

ﻧﻴﺮو ﮔﺮﻓﺘﻦ از ﺧﺎﻟﻖ ﻳﻜﺘﺎ، ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻰ و در ﻓﺮﺻﺖ آﺎﻓﻰ ﺑﺮاى ﺑﺮﺁوردن ﻧﻴﺎزهﺎى زﻧﺪﮔﻰ ﺗﻼش آﻨﺪ. اﻓﺰون ﺑﺮ ﺁن،

وﻗﺖ ﻣﻨﻈﻢ ﻧﻤﺎز، اﻧﺴﺎن را ﺑﻪ ﻧﻈﻢ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰى در آﺎرهﺎى ﻓﺮدى و اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻋﺎدت ﻣﻰدهﺪ و ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ آﻪ

اﻧﺴﺎن هﺮ وﻗﺖ ﺑﺨﻮاهﺪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻧﻤﺎز واﺟﺒﺶ را ﺑﺨﻮاﻧﺪ، ﺑﻠﻜﻪ ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن ﭘﻴﺶ از وﻗﺖ، ﺑﺎﻃﻞ اﺳﺖ و اﮔﺮ آﺴﻰ ﻧﻤﺎز

 .را در زﻣﺎن ﻣﻌﻴﻦ ﺁن ﻧﺨﻮاﻧﺪ ﮔﻨﺎﻩ آﺮدﻩ اﺳﺖ و اﻳﻦ وﻇﻴﻔﻪ هﻤﭽﻨﺎن ﺑﺮﻋﻬﺪﻩ اوﺳﺖ و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺠﺎ ﺁورد

 :اآﻨﻮن ﺑﺎ وﻗﺖ ﻧﻤﺎزهﺎى ﺷﺒﺎﻧﻪ روزى ﺁﺷﻨﺎ ﻣﻰ ﺷﻮﻳﻢ

 ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ

 .وﻗﺖ ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ، از اذان ﺻﺒﺢ اﺳﺖ ﺗﺎ ﻃﻠﻮع ﺁﻓﺘﺎب و ﺑﺎﻳﺪ در اﻳﻦ ﻓﺮﺻﺖ ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﺷﻮد

 ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ و ﻋﺼﺮ

وﻗﺖ ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ و ﻋﺼﺮ، از ﻧﻴﻤﺮوز )ﻇﻬﺮ( اﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﻐﺮب،(3) آﻪ ﻧﻤﺎزﮔﺰار ﺑﺎﻳﺪ در اﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ، اﺑﺘﺪا ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ

 .را ﺑﺨﻮاﻧﺪ و ﭘﺲ از ﺁن، ﻧﻤﺎز ﻋﺼﺮ را

 ﻧﻤﺎز ﻣﻐﺮب و ﻋﺸﺎ

از اذانِ ﻣﻐﺮب(4) - آﻪ آﻤﻰ ﺑﻌﺪ از ﻏﺮوب ﺁﻓﺘﺎب اﺳﺖ - ﺗﺎ ﻧﻴﻤﻪ ﺷﺐ، وﻗﺖ ﻧﻤﺎز ﻣﻐﺮب و ﻋﺸﺎ اﺳﺖ و ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻤﺎز

 .ﻣﻐﺮب، ﻗﺒﻞ از ﻋﺸﺎ ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﺷﻮد

 .ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ اﻧﺴﺎن، ﻧﻤﺎز را در اوّل وﻗﺖ ﺑﺨﻮاﻧﺪ، و هﺮﭼﻪ ﺑﻪ اوّل وﻗﺖ ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺛﻮاب ﺑﻴﺸﺘﺮى دارد  .اﮔﺮ آﺴﻰ ﻧﻤﺎزهﺎى ﺧﻮد را در وﻗﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪﻩ ﻧﺨﻮاﻧﺪﮔﻨﺎﻩآﺮدﻩ و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻌﺪاً ﺑﻪ ﻧﻴّﺖ »ﻗﻀﺎ« ﺑﺨﻮاﻧﺪ

 :وﻗﺖ ﻧﻤﺎزهﺎى روزاﻧﻪدر ﻧﻤﻮدار ﻓﺮﺿﻰ

 وﻗﺖ ﻧﻤﺎزهﺎى ﻏﻴﺮ هﻤﻴﺸﮕﻰ

 )آﻪ در زﻣﺎﻧﻬﺎى ﻣﺨﺼﻮص واﺟﺐ ﻣﻰﺷﻮد(

ﻧﻤﺎز ﺁﻳﺎت؛ زﻣﺎﻧﻰ واﺟﺐ ﻣﻰ ﺷﻮد آﻪ زﻟﺰﻟﻪ ﺷﻮد ﻳﺎ ﺧﻮرﺷﻴﺪ و ﻳﺎ ﻣﺎﻩ ﺑﮕﻴﺮد )آﺴﻮف ﻳﺎ ﺧﺴﻮف ﺷﻮد(. هﻤﭽﻨﻴﻦ .1

 .اﮔﺮ رﻋﺪ و ﺑﺮق ﺷﺪﻳﺪ ﺷﻮد ﻳﺎ ﺑﺎدهﺎى ﺳﻴﺎﻩ و زرد و ﺳﺮخ ﺑﻮزد آﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﺑﺘﺮﺳﻨﺪ

ﻧﻤﺎز ﻣﻴّﺖ؛ وﻗﺘﻰ واﺟﺐ ﻣﻰﺷﻮد آﻪ ﻓﺮد ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻰ از دﻧﻴﺎ ﺑﺮود. اﮔﺮ ﺣﺘّﻰ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ هﻢ ﺑﺮ ﻣﺮدﻩ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﺪ آﺎﻓﻰ .2

 .اﺳﺖ

 .ﻧﻤﺎز ﻃﻮاف؛ دو رآﻌﺖ اﺳﺖ و ﺑﻌﺪ از ﻃﻮاف ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺪا، در ﺣﺞ ﻳﺎ ﻋُﻤﺮﻩ واﺟﺐ ﻣﻰ ﺷﻮد .3

ﻧﻤﺎز ﻧﺬر؛ اﮔﺮ آﺴﻰ ﻧﺬر آﻨﺪ آﻪ ﻧﻤﺎزى ﺑﺨﻮاﻧﺪ، ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺁن ﻧﺬر ﻋﻤﻞ آﻨﺪ و اﮔﺮ وﻗﺖ ﻣﺨﺼﻮﺻﻰ را ﺑﺮاى ﺁن .4

ﻣﺸﺨﺺ آﺮدﻩ، . ﺑﺎﻳﺪ در هﻤﺎن وﻗﺖ ﺑﺨﻮاﻧﺪ

 ﺁﻣﺎدﮔﻰ ﺑﺮاى ﻧﻤﺎز

 وُﺿﻮ

ﺑﺮاى ﻋﺒﺎدت و ﺑﻨﺪﮔﻰ در ﭘﻴﺸﮕﺎﻩ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻬﺮﺑﺎن و ﮔﺰاردن ﻧﻤﺎز، ﺑﺎﻳﺪ اﺑﺘﺪا ﺧﻮد را ﭘﺎآﻴﺰﻩ آﺮدﻩ، وﺿﻮﺑﮕﻴﺮﻳﻢ؛ ﻳﻌﻨﻰ

 .- ﺑﻪ دﺳﺘﻮرى آﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻰﺷﻮد - دﺳﺖ و ﺻﻮرت ﺧﻮد را ﺑﺸﻮﻳﻴﻢ و ﺑﺎ ﭼﻬﺮﻩ اى ﺷﺎداب، ﺁﻣﺎدﻩ ﻧﻤﺎز ﺷﻮﻳﻢ

 :اﻣﺎم رﺿﺎﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻓﺮﻣﻮد

ﺁن آﻪ ﺑﻪ ﻋﺒﺎدت ﺧﺪاى ﺑﺰرگ ﻣﻰ اﻳﺴﺘﺪ، ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮد را از ﺁﻟﻮدﮔﻴﻬﺎ ﭘﺎك آﻨﺪ، از ﺳﺴﺘﻰ و ﺑﻰ ﺣﺎﻟﻰ دور ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎ «

وﺿﻮ، ﺧﻮد را ﺑﺮاى ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ ﺑﺎ ﺧﺪاى ﺗﻮاﻧﺎ، ﭘﺎك و ﺁﻣﺎدﻩ ﺳﺎزد.«( ( 5

وﺿﻮ، ﺳﺒﺐ ﭘﺎآﻴﺰﮔﻰ ﺑﺪن و ﺻﻔﺎى روان ﺁدﻣﻰ اﺳﺖ. اﻟﺒﺘﻪ در ﺑﺮﺧﻰ ﻣﻮارد ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺟﺎى وﺿﻮ، »ﻏُﺴﻞ« آﺮد آﻪ

 .ﺑﻌﺪ از درس وﺿﻮ ﺑﻪ ﺁن ﻣﻰ ﭘﺮدازﻳﻢ

هﺮﮔﺎﻩ آﺴﻰ ﺑﻪ دﻻﺋﻠﻰ ﻧﺘﻮاﻧﺪ وﺿﻮ ﺑﮕﻴﺮد ﻳﺎ ﻏُﺴﻞ آﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺟﺎى ﺁن، ﻋﻤﻞ دﻳﮕﺮى ﺑﻪ ﻧﺎم »ﺗَﻴَﻤﱡﻢ« اﻧﺠﺎم دهﺪ آﻪ ﺑﺎ

 .ﭼﮕﻮﻧﮕﻰ ﺁن ﻧﻴﺰ ﺁﺷﻨﺎ ﺧﻮاهﻴﻢ ﺷﺪ

 ﭼﮕﻮﻧﻪ وﺿﻮ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ؟

 .ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ، ﭘﻴﺶ از وﺿﻮ، دﺳﺘﻬﺎ را ﺗﺎ ﻣﭻ ﺑﺸﻮﻳﻴﻢ، وﻟﻰ اﻳﻦ ﺷﺴﺘﻦ، ﺟﺰو اﻋﻤﺎل وﺿﻮ ﻧﻤﻰ ﺑﺎﺷﺪ

 :ﭘﺲ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ وﺿﻮ ﻣﻰ ﮔﻴﺮﻳﻢ

ﭘﻴﺶ از هﺮ ﭼﻴﺰ ﻧﻴّﺖ ﻣﻰآﻨﻴﻢ؛ ﻳﻌﻨﻰ ﺑﺎ ﻗﺼﺪ اﻧﺠﺎم وﺿﻮ و ﺑﺮاى اﻃﺎﻋﺖ از دﺳﺘﻮر ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋﺎﻟﻢ، وﺿﻮ را ﺁﻏﺎز

 . ﻣﻰآﻨﻴﻢ

ﺗﺼﻮﻳﺮ ص25 آﺘﺎب

 ﺷﺴﺘﻦ دﺳﺘﻬﺎ ﻗﺒﻞ از وﺿﻮ ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ

 .ﺑﻪ ﻧﻴّﺖ وﺿﻮ ﺻﻮرت را از ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ - از ﺟﺎﻳﻰ آﻪ ﻣﻮى ﺳﺮ روﻳﻴﺪﻩ ﺗﺎ ﭼﺎﻧﻪ - ﻣﻰﺷﻮﻳﻴﻢ .1

ﺗﺼﻮﻳﺮ ص26 آﺘﺎب

 .ﭘﺲ از ﺷﺴﺘﻦ ﺻﻮرت، دﺳﺖ راﺳﺖ را از ﺁرﻧﺞ ﺗﺎ ﻧﻮك اﻧﮕﺸﺘﺎن، از ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ، ﻣﻰ ﺷﻮﻳﻴﻢ .2

دو ﺗﺼﻮﻳﺮ ص27 آﺘﺎب

 .ﺑﻌﺪ از ﺷﺴﺘﻦ دﺳﺖ راﺳﺖ، دﺳﺖ ﭼﭗ را ﻣﺎﻧﻨﺪ دﺳﺖ راﺳﺖ ﻣﻰ ﺷﻮﻳﻴﻢ .3

ﺗﺼﻮﻳﺮ ص28 آﺘﺎب

ﺑﻌﺪ از ﺷﺴﺘﻦ ﺻﻮرت و دﺳﺖ هﺎ ﺑﺎ رﻃﻮﺑﺘﻰ آﻪ ﺑﺮ دﺳﺖ ﻣﺎﻧﺪﻩ، ﺟﻠﻮى ﺳﺮ را ﻣﺴﺢ ﻣﻰ آﻨﻴﻢ؛ ﻳﻌﻨﻰ دﺳﺖ را ﺑﺮ .4

 .ﺳﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ و آﻤﻰ ﺑﻪ ﻃﺮف ﭘﻴﺸﺎﻧﻰ ﻣﻰ آﺸﻴﻢ

ﺗﺼﻮﻳﺮ ص29 آﺘﺎب

 .ﭘﺲ از ﻣﺴﺢ ﺳﺮ، ﭘﺎى راﺳﺖ را از ﻧﻮك اﻧﮕﺸﺖ ﺗﺎ ﺁﺧﺮِ روى ﭘﺎ )ﻣﻔﺼﻞ( ﻣﺴﺢ ﻣﻰآﻨﻴﻢ .5

ﺗﺼﻮﻳﺮ ص30 آﺘﺎب

 .و در ﭘﺎﻳﺎن ﭘﺎى ﭼﭗ را ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺎى راﺳﺖ ﻣﺴﺢ ﻣﻰ آﻨﻴﻢ و ﺑﺎ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ وﺿﻮ ﺗﻤﺎم ﻣﻰﺷﻮد .6

ﺗﺼﻮﻳﺮ ص31 آﺘﺎب

 اﺣﻜﺎم وﺿﻮ

وﺿﻮ ﺑﺎﻳﺪ »ﺑﺮاى اﻧﺠﺎم ﻓﺮﻣﺎن ﺧﺪاوﻧﺪ« ﺑﺎﺷﺪ و ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﻪ اﻧﮕﻴﺰﻩ دﻳﮕﺮ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻨﻚ ﺷﺪن و ﻳﺎ ﻧﺸﺎن دادن ﺑﻪ .1

 .دﻳﮕﺮان وﺿﻮ ﺑﮕﻴﺮد، ﺻﺤﻴﺢ ﻧﻴﺴﺖ

در ﻣﺴﺢ ﺳﺮ، ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ دﺳﺖ ﺑﺮ ﭘﻮﺳﺖ ﺳﺮ آﺸﻴﺪﻩ ﺷﻮد، ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮ ﻣﻮى ﺟﻠﻮى ﺳﺮ هﻢ ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ وﻟﻰ اﮔﺮ .2

ﻣﻮى ﺳﺮ، زﻳﺎد ﺑﻠﻨﺪ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﺦ ﻣﻮ - ﺟﺎﻳﻰ آﻪ ﻣﻮ روﻳﻴﺪﻩ - . ﻳﺎ ﭘﻮﺳﺖ ﺳﺮ را ﻣﺴﺢ آﻨﺪ

ﺑﺮاى ﻣﺴﺢ ﭘﺎ، آﺸﻴﺪن ﻳﻚ اﻧﮕﺸﺖ دﺳﺖ ﺑﺮ ﻳﻚ اﻧﮕﺸﺖ ﭘﺎ آﺎﻓﻰ اﺳﺖ، وﻟﻰ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺗﻤﺎم آﻒ دﺳﺖ ﺑﺮ ﺗﻤﺎم .3

 .روى ﭘﺎ آﺸﻴﺪﻩ ﺷﻮدﻣﺤﻞ ﻣﺴﺢ )ﺟﻠﻮ ﺳﺮ و روى ﭘﺎهﺎ( ﺑﺎﻳﺪ ﺧﺸﻚ ﺑﺎﺷﺪ، اﮔﺮ ﺟﺎى ﻣﺴﺢ ﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪﺑﺎﻳﺪﺁن را ﺧﺸﻚ آﺮد وﻟﻰ اﮔﺮ .4

 .رﻃﻮﺑﺖ ﺁن ﺑﻘﺪرى آﻢ ﺑﺎﺷﺪآﻪﻣﺎﻧﻊ از ﺗﺄﺛﻴﺮ رﻃﻮﺑﺖ دﺳﺖ ﺑﺮ ﺁن ﻧﺒﺎﺷﺪاﺷﻜﺎﻟﻰ ﻧﺪارد

 .اﮔﺮ ﭼﻴﺰى ﺑﺮ ﺻﻮرت ﻳﺎ دﺳﺘﻬﺎ ﺑﺎﺷﺪ آﻪ از رﺳﻴﺪن ﺁب ﺑﻪ ﺁن ﺟﻠﻮﮔﻴﺮى آﻨﺪ، ﺑﺮاى وﺿﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﻃﺮف ﺷﻮد .5

ﺧﻂ ﻗﻠﻢ ﺧﻮدآﺎر و ﻟﻜﻪهﺎى رﻧﮓ و ﭼﺮﺑﻰ و آِﺮِمْ در ﺻﻮرﺗﻰ آﻪ رﻧﮓ ﺑﺪون ﺟِﺮم ﺑﺎﺷﺪ، ﻣﺎﻧﻊ از وﺿﻮ ﻧﻴﺴﺖ، .6

 .وﻟﻰ اﮔﺮ ﺟﺮم دارد و روى ﭘﻮﺳﺖ را ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﻃﺮف ﺷﻮد

وﺿﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ هﻤﺎن ﺗﺮﺗﻴﺒﻰ آﻪ ﺑﻴﺎن ﺷﺪ، اﻧﺠﺎم ﺷﻮد و ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاى دﻳﮕﺮ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﻣﺜﻼً دﺳﺖ ﭼﭗ را ﭘﻴﺶ از .7

 .دﺳﺖ راﺳﺖ ﺑﺸﻮﻳﺪ، ﺻﺤﻴﺢ ﻧﻴﺴﺖ

 .وﺿﻮ ﮔﻴﺮﻧﺪﻩ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﻦ آﺎرهﺎى وﺿﻮ، زﻳﺎد ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻨﺪازد ﻳﺎ وﺿﻮ ﮔﺮﻓﺘﻦ را زﻳﺎد ﻃﻮل ﺑﺪهﺪ .8

 .ﺁب وﺿﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺎك ﺑﺎﺷﺪ .9

 .اﻋﻀﺎى وﺿﻮ؛ ﻳﻌﻨﻰ ﺻﻮرت، دﺳﺘﻬﺎ، ﺳﺮ و ﭘﺎهﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺎك ﺑﺎﺷﺪ .10

 .وﺿﻮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﺮاى ﻗﺮاﺋﺖ ﻗﺮﺁن، ﺧﻮاﻧﺪن دﻋﺎ و زﻳﺎرت ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ .11

 :آﺴﻰ آﻪ وﺿﻮ ﻧﺪارد ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺟﺎﻳﻰ از ﺑﺪن ﺧﻮد را ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ .12

 .ﺧﻂ ﻗﺮﺁن، وﻟﻰ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺁن اﺷﻜﺎل ﻧﺪارد ×

 .Godاﺳﻢ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ هﺮ زﺑﺎﻧﻰ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻟﻠﱠﻪ، ﺧﺪا، ×

 .ﻧﺎم ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اآﺮمﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺁﻟﻪ، اﺳﺎﻣﻰ اﻣﺎﻣﺎن ﻋﻠﻴﻬﻢ اﻟﺴﻼم و ﻧﺎم ﺣﻀﺮت زهﺮاﻋﻠﻴﻬﺎ اﻟﺴﻼم ×

 وﺿﻮى ﺟَﺒﻴﺮﻩاى

 .ﭼﻴﺰى آﻪ ﺑﺮ زﺧﻢ ﻣﻰ ﺑﻨﺪﻧﺪ و دواﻳﻰ آﻪ ﺑﺮ ﺁن ﻣﻰ زﻧﻨﺪ »ﺟَﺒﻴﺮﻩ« ﻧﺎم دارد .1

اﮔﺮ دﺳﺖ ﻳﺎ ﺻﻮرﺗﻤﺎن زﺧﻢ اﺳﺖ و ﺁب ﺑﺮاى ﺁن ﺿﺮر دارد، ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺎرﭼﻪ ﭘﺎآﻰ و ﻳﺎ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮى؛ ﻣﺜﻼً ﭼﺴﺐ ﺑﺮ .2

 .ﺁن ﮔﺬاﺷﺘﻪ و هﻨﮕﺎم ﺷﺴﺘﻦِ دﻳﮕﺮ ﺟﺎهﺎ، ﺑﺮ ﺁن ﻗﺴﻤﺖ هﻢ دﺳﺖ ﺗﺮ ﺑﻜﺸﻴﻢ

اﮔﺮ روى زﺧﻢ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪﻩ و ﻧﻤﻰ ﺷﻮد ﺁن را ﺑﺎز آﺮد، ﺑﺎﻳﺪ هﻨﮕﺎم وﺿﻮ، دﺳﺖ ﺗﺮ ﺑﺮ ﺁن ﺑﻜﺸﻴﻢ و اﮔﺮ ﭘﺎرﭼﻪ ﻳﺎ .3

ﭼﻴﺰى آﻪ روى زﺧﻢ اﺳﺖ، ﻧﺠﺲ . ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺎرﭼﻪ ﭘﺎآﻰ روﻳﺶ ﺑﮕﺬارﻳﻢ و دﺳﺖ ﺗﺮ ﺑﺮ ﺁن ﺑﻜﺸﻴﻢ

ﺗﺼﻮﻳﺮ ص34 آﺘﺎب

دو ﺗﺼﻮﻳﺮ ص35 آﺘﺎب

اﮔﺮ ﺳﺮ ﻳﺎ ﭘﺎ )ﻣﺤﻞ ﻣﺴﺢ( زﺧﻢ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اى آﻪ ﻧﺸﻮد روى ﺁن را ﻣﺴﺢ آﺮد؛ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺟﺎﻳﻰ از ﻣﺤﻞ ﻣﺴﺢ .4

ﺑﺎﻗﻰ اﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ هﻤﺎن ﻗﺴﻤﺖ را ﻣﺴﺢ آﻨﻴﻢ؛ ﻣﺜﻼً دو اﻧﮕﺸﺖ ﭘﺎ زﺧﻢ و دﻳﮕﺮ اﻧﮕﺸﺘﺎن ﺳﺎﻟﻢ اﺳﺖ، ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﻗﺴﻤﺖ ﺳﺎﻟﻢ

دﺳﺖ ﺑﻜﺸﻴﻢ و وﺿﻮ ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ، و اﮔﺮ ﺟﺎى ﻣﺴﺢ ﺑﺎﻗﻰ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﻣﺜﻼً ﺗﻤﺎم ﭘﺎ، ﺑﺎﻧﺪﭘﻴﭽﻰ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ، ﺑﺎﻳﺪ روى هﻤﺎن

را ﻣﺴﺢ آﻨﻴﻢ.( ( 6

اﮔﺮ ﺑﻪ ﺟﻬﺘﻰ دﻳﮕﺮ، ﻏﻴﺮ از زﺧﻢ؛ ﻣﺜﻼً ﺷﻜﺴﺘﮕﻰ، ﺁب ﺑﺮاى اﻋﻀﺎى وﺿﻮ ﺿﺮر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ هﻤﺎن .5

 .دﺳﺘﻮرى آﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ، وﺿﻮى ﺟﺒﻴﺮﻩ اى ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ

در وﺿﻮى ﺟﺒﻴﺮﻩاى ﻧﻴﺰ، ﺻﻮرت و دﺳﺘﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺷﺴﺘﻪ ﺷﻮد. ﭘﺲ اﮔﺮ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻻى دﺳﺖ ﻳﺎ .6

 .ﺻﻮرت را ﺟﺒﻴﺮﻩ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪﻩ، اﺑﺘﺪا ﺑﺎﻳﺪ دﺳﺖ ﺑﺮ ﺁن ﺑﻜﺸﻴﻢ و در اداﻣﻪ، ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ را ﺑﺸﻮﻳﻴﻢ

 .اﮔﺮ اﻧﺴﺎن ﺑﺘﻮاﻧﺪ وﺿﻮى ﺟﺒﻴﺮﻩ اى ﺑﮕﻴﺮد، ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﻇﻴﻔﻪ ﺧﻮد ﻋﻤﻞ آﻨﺪ و ﺗﻴﻤﻢ ﺗﻨﻬﺎ آﺎﻓﻰ ﻧﻴﺴﺖ .7

دو ﺗﺼﻮﻳﺮ ص37 آﺘﺎب

 ﻏُﺴﻞ

ﮔﺎهﻰ ﻃﻬﺎرتِ ﻻزم ﺑﺮاى ﻧﻤﺎز، ﺑﺎ ﻏُﺴﻞ اﺳﺖ. آﺴﻰ آﻪ ﺟُﻨُﺐ(7) ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﺎ ﺑﻪ ﺳﺒﺒﻰ دﻳﮕﺮ، ﻏﺴﻞ ﺑﺮ او واﺟﺐ ﺷﻮد،

 .»ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎم ﺑﺪن را ﺑﺸﻮﻳﺪ، آﻪ ﺑﻪ دو ﺻﻮرت ﻣﻰ ﺗﻮان اﻧﺠﺎم داد: »ﺗﺮﺗﻴﺒﻰ« و »ارﺗﻤﺎﺳﻰ

 ﻏﺴﻞ ﺗﺮﺗﻴﺒﻰ

 .در ﻏﺴﻞ ﺗﺮﺗﻴﺒﻰ اﺑﺘﺪا ﺳﺮ و ﮔﺮدن ﺷﺴﺘﻪ ﻣﻰ ﺷﻮد، ﺳﭙﺲ ﻧﻴﻤﻪ راﺳﺖ ﺑﺪن و ﺑﻌﺪ از ﺁن ﻧﻴﻤﻪ ﭼﭗ

ﺑﺮاى ﻏﺴﻞ آﺎﻓﻰ اﺳﺖ در ﺷﺴﺘﻦ هﺮ ﻗﺴﻤﺖ از ﺑﺪن، ﺑﺎ رﻳﺨﺘﻦ ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺸﺖ ﺁب و آﺸﻴﺪن دﺳﺖ، ﺗﻤﺎم ﺑﺪن را

 .هﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ آﻪ در وﺿﻮ ﺷﺴﺘﻪ ﻣﻰ ﺷﻮد، ﺑﺸﻮﻳﺪ .ﻏﺴﻞ هﻢﻣﺎﻧﻨﺪ وﺿﻮ ﺑﺎﻳﺪﺑﺮاى اﻃﺎﻋﺖ دﺳﺘﻮر ﺧﺪاوﻧﺪاﻧﺠﺎم ﺷﻮد

ﺗﺼﻮﻳﺮ ص39 آﺘﺎب

 ﺷﺴﺘﻦِ ﺳﺮ و ﮔﺮدن . 1

ﺗﺼﻮﻳﺮ ص40 آﺘﺎب

 ﺷﺴﺘﻦِ ﻃﺮف راﺳﺖ . 2

ﺗﺼﻮﻳﺮ ص41 آﺘﺎب 

 ﺷﺴﺘﻦِ ﻃﺮف ﭼﭗ . 3

 ﻏﺴﻞ ارﺗﻤﺎﺳﻰ

ﺑﺮاى ﻏﺴﻞ ارﺗﻤﺎﺳﻰ، ﺑﺎﻳﺪ ﺁب ﺑﻪ ﻗﺪرى ﺑﺎﺷﺪ آﻪ ﺗﻤﺎم ﺑﺪن زﻳﺮ ﺁب ﺑﺮود. ﭘﺲ اﮔﺮ ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﻏﺴﻞ آﺮدن و اﻃﺎﻋﺖ

 .ﻓﺮﻣﺎن ﺧﺪاوﻧﺪ داﺧﻞ ﻧﻬﺮ ﺁب ﻳﺎ اﺳﺘﺨﺮ ﻳﺎ درﻳﺎ رﻓﺘﻪ و ﺁب ﺗﻤﺎم ﺑﺪن را ﻓﺮاﮔﻴﺮد ﻏﺴﻞ ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ

 ﺗﺼﻮﻳﺮ ص42 آﺘﺎب

 ﺗﻴﻤّﻢ

اﮔﺮ ﺁب ﺑﺮاى وﺿﻮ ﻳﺎ ﻏﺴﻞ ﻣﻮﺟﻮد ﻧﻴﺴﺖ، ﻳﺎ ﺁب ﺑﺮاى ﺑﺪن ﺿﺮر دارد، ﻳﺎ ﺑﺮاى اﻧﺠﺎم وﺿﻮ و ﻏﺴﻞ وﻗﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ، ﻳﺎ

ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ ﺁب ﺑﺮاى ﺁﺷﺎﻣﻴﺪن و ﺣﻔﻆ ﺟﺎن ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﻪ ﺟﺎى ﺁن ﺗﻴﻤّﻢ ﻣﻰ آﻨﻴﻢ؛ ﻳﻌﻨﻰ ﺑﺎ ﺧﻀﻮع ﺗﻤﺎم در ﻣﻘﺎﺑﻞ

ﭘﺮوردﮔﺎر ﻋﺎﻟﻢ، آﻒ هﺮ دو دﺳﺖ را ﺑﺎهﻢ، ﺑﺮ ﺧﺎك ﻳﺎ ﺳﻨﮓ ﻳﺎ رﻳﮓ ﻳﺎ آﻠﻮخ ﻣﻰ زﻧﻴﻢ و ﺑﺮ ﭘﻴﺸﺎﻧﻰ و دو ﻃﺮف ﺁن،

از ﺟﺎﻳﻰ آﻪ ﻣﻮى ﺳﺮ روﻳﻴﺪﻩ ﺗﺎ روى اﺑﺮوهﺎ و ﺑﺎﻻى ﺑﻴﻨﻰ ﻣﻰ آﺸﻴﻢ و ﺳﭙﺲ آﻒ دﺳﺖ ﭼﭗ را ﺑﺮ ﺗﻤﺎم ﭘﺸﺖ دﺳﺖ

 (راﺳﺖ )از ﻣﭻ ﺗﺎ ﻧﻮك اﻧﮕﺸﺘﺎن( ﻣﻰآﺸﻴﻢ و ﺑﻌﺪاز ﺁن آﻒ دﺳﺖ راﺳﺖ را ﺑﺮ ﺗﻤﺎم ﭘﺸﺖ دﺳﺖ ﭼﭗ ﻣﻰ آﺸﻴﻢ.(8

ﺧﺎك ﻳﺎ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮى آﻪ ﺑﺮ ﺁن ﺗﻴﻤﻢ ﻣﻰآﻨﻴﻢ، ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺎك و ﺗﻤﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ. ﺣﻀﺮت ﻋﻠﻰﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم از ﺗﻴﻤﻢ آﺮدن ﺑﺮ

 .ﺧﺎآﻬﺎى آﻨﺎر آﻮﭼﻪهﺎ )آﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺁﻟﻮدﻩ اﺳﺖ( ﻧﻬﻰ آﺮد

 .ﺗﻴﻤﻢ هﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ وﺿﻮ و ﻏﺴﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاى رﺿﺎى ﺧﺪاوﻧﺪ و ﻋﻤﻞ ﺑﻪ دﺳﺘﻮر او اﻧﺠﺎم ﺷﻮد

ﺗﺼﻮﻳﺮ 44

 زدن آﻒ دو دﺳﺖ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ .1

 .ﺑﺮاى ﺗﻴﻤّﻢ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﮕﺸﺘﺮ را از دﺳﺖ ﺑﻴﺮون ﺁورﻳﻢ و اﮔﺮ ﻣﺎﻧﻊ دﻳﮕﺮى ﺑﺮ ﭘﻴﺸﺎﻧﻰ ﻳﺎ دﺳﺘﻬﺎ وﺟﻮد دارد ﺑﺮ ﻃﺮف آﻨﻴﻢ

ﺗﺼﻮﻳﺮ 45

 آﺸﻴﺪن دﺳﺘﻬﺎ ﺑﺮ ﭘﻴﺸﺎﻧﻰ و دو ﻃﺮف ﺁن .2

ﺑﺮاى ﺁﻧﻜﻪ ﻳﻘﻴﻦ آﻨﻴﻢ ﺗﻤﺎم ﭘﺸﺖ دﺳﺖ ﻣﺴﺢ ﺷﺪﻩ، ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻘﺪارى ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻣﭻ را هﻢ ﻣﺴﺢ آﻨﻴﻢ، وﻟﻰ ﻣﺴﺢ ﺑﻴﻦ اﻧﮕﺸﺘﺎن

 .ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ

ﺗﺼﻮﻳﺮ 46

 آﺸﻴﺪن دﺳﺖ ﭼﭗ ﺑﺮ دﺳﺖ راﺳﺖ .3

ﺑﺮاى ﺗﻴﻤّﻢ ﺑﺎﻳﺪ آﻒ دﺳﺖ را ﺑﺮ ﭘﻴﺸﺎﻧﻰ و روى دﺳﺘﻬﺎ ﺑﻜﺸﻴﻢ، و اﮔﺮ ﭘﻴﺸﺎﻧﻰ ﻳﺎ دﺳﺘﻬﺎ از زﻳﺮ ﺁن آﺸﻴﺪﻩ ﺷﻮد، ﺻﺤﻴﺢ

 .ﻧﻴﺴﺖ

ﺗﺼﻮﻳﺮ 47

 آﺸﻴﺪن دﺳﺖ راﺳﺖ ﺑﺮ دﺳﺖ ﭼﭗ .4

 ﻟﺒﺎس ﻧﻤﺎزﮔﺰار

 .ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﺮاى ﻧﻤﺎز ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ و ﺗﻤﻴﺰﺗﺮﻳﻦ ﻟﺒﺎس را ﺑﭙﻮﺷﻴﻢ .1

دﺧﺘﺮهﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻤﺎز ﺗﻤﺎم ﺑﺪن را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﻨﺪ وﻟﻰ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪن ﺻﻮرت و دﺳﺖ هﺎ و ﭘﺎهﺎ - ﺗﺎ ﻣﭻ - . ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ .2

 .ﻟﺒﺎس ﻧﻤﺎز ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺎك ﺑﺎﺷﺪ .3

ﻟﺒﺎس ﻧﻤﺎز ﺑﺎﻳﺪ ﻣُﺒﺎح ﺑﺎﺷﺪ؛ ﻳﻌﻨﻰ ﻟﺒﺎﺳﻰ آﻪ ﻣﻰ ﭘﻮﺷﻴﻢ از ﺧﻮدﻣﺎن ﺑﺎﺷﺪ، ﻳﺎ اﮔﺮ ﻣﺎل دﻳﮕﺮى اﺳﺖ، ﺑﺎ اﺟﺎزﻩ و .4

رﺿﺎﻳﺖ ﺻﺎﺣﺒﺶ ﺑﭙﻮﺷﻴﻢ. رﻋﺎﻳﺖ اﻳﻦ دو ﺷﺮط )ﭘﺎك و ﻣﺒﺎح ﺑﻮدن( ﻣﺮاﻋﺎت ادب در ﭘﻴﺸﮕﺎﻩ ﭘﺮوردﮔﺎر و ﻧﻴﺰ

 .رﻋﺎﻳﺖ ﺣﻘﻮق دﻳﮕﺮان اﺳﺖ

 ﻣﻜﺎن ﻧﻤﺎزﮔﺰار

 .ﻣﻜﺎن ﻧﻤﺎزﮔﺰار ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺒﺎح ﺑﺎﺷﺪ .1

ﺟﺎﻳﻰ آﻪ ﭘﻴﺸﺎﻧﻰ را در هﻨﮕﺎم ﺳﺠﺪﻩ ﺑﺮ ﺁن ﻗﺮار ﻣﻰ دهﺪ، ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺎك ﺑﺎﺷﺪ. در ﺳﺠﺪﻩ، ﺟﺎى ﭘﻴﺸﺎﻧﻰ، زاﻧﻮهﺎ و ﻧﻮك .2

 .اﻧﮕﺸﺘﺎنِ ﭘﺎ، ﺑﻴﺶ از ﭼﻬﺎر اﻧﮕﺸﺖِ ﺑﺴﺘﻪ، ﭘﺴﺖ و ﺑﻠﻨﺪ ﻧﺒﺎﺷﺪ؛ ﻳﻌﻨﻰ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ هﻤﻮار ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﺪ

ﺗﺼﻮﻳﺮ ص 49

ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﻜﺎﻧﻬﺎ ﺑﺮاى ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن »ﻣﺴﺠﺪ« اﺳﺖ. در رواﻳﺖ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ: »ﻧﻤﺎز در ﻣﺴﺠﺪ ﺣﺘﻰ اﮔﺮ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻰ .3

 ».ﺑﺎﺷﺪ، از ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ در ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ« و »ﻧﺸﺴﺘﻦ در ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻪ اﻧﺘﻈﺎر ﻧﻤﺎز، ﻋﺒﺎدت اﺳﺖ

 اﺣﻜﺎم ﻣﺴﺠﺪ

 .ﻣﻜﺮوﻩ اﺳﺖ هﻤﺴﺎﻳﻪ ﻣﺴﺠﺪ، در ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺠﺪ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﺪ .1

 .زودﺗﺮ از هﻤﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ رﻓﺘﻦ و دﻳﺮﺗﺮ از هﻤﻪ از ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪن ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ .2

 .ﺗﻤﻴﺰ آﺮدن ﻣﺴﺠﺪ ﺛﻮاب ﺑﺴﻴﺎر دارد و ﻧﺠﺲ آﺮدن ﺁن ﺣﺮام و ﺗﻄﻬﻴﺮ ﺁن واﺟﺐ اﺳﺖ .3

وﻗﺘﻰ آﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﻣﻰ رود اﮔﺮ ﻧﻤﺎز واﺟﺐ ﻧﻤﻰﺧﻮاﻧﺪ ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ دو رآﻌﺖ ﻧﻤﺎز - ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﺗَﺤﻴّﺖ و .4

اﺣﺘﺮام ﻣﺴﺠﺪ - . ﺑﺨﻮاﻧﺪ

 .ﻣﺤﻞ ﻋﺒﻮر ﻗﺮار دادن ﻣﺴﺠﺪ)ﺑﺪون ﺁن آﻪ در ﺁن ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ( ﻣﻜﺮوﻩ اﺳﺖ .5

 .ﺧﻮﺷﺒﻮ آﺮدن ﺧﻮد و ﭘﻮﺷﻴﺪن ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻟﺒﺎﺳﻬﺎ ﺑﺮاى رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ .6

 .ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن در ﻣﺴﺠﺪى آﻪ ﻧﻤﺎز ﺧﻮان ﻧﺪارد)ﻏﺮﻳﺐ اﺳﺖ( ﺛﻮاب ﺑﻴﺸﺘﺮى دارد .7

 .ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ وﺿﻮ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺮود، هﺮ ﭼﻨﺪ ﻧﻤﻰﺧﻮاهﺪ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﺪ .8

 .ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﺴﺠﺪ و ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺁن ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ .9 ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ اﻧﺴﺎن ﺑﺎآﺴﻰ آﻪدر ﻣﺴﺠﺪ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻤﻰﺷﻮد، ﻏﺬا ﻧﺨﻮرد،در آﺎرهﺎ ﺑﺎ او ﻣﺸﻮرت ﻧﻜﻨﺪ، هﻤﺴﺎﻳﻪ .10

 .او ﻧﺸﻮد، از او زن ﻧﮕﻴﺮد و ﺑﻪاو زن ﻧﺪهﺪ

ﺗﺼﻮﻳﺮ ص50 آﺘﺎب

ﻣﺴﺠﺪ ﻗُﺒﺎ، اوﻟﻴﻦ ﻣﺴﺠﺪى آﻪ ﺑﻪ دﺳﺘﻮر ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪاﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺁﻟﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ

ﺗﺼﻮﻳﺮ ص 52

 ﻗِﺒﻠﻪ

ﺧﺎﻧﻪ آﻌﺒﻪ آﻪ در ﺷﻬﺮ ﻣﻜّﻪ و در ﻣﺴﺠﺪاﻟﺤﺮام ﻗﺮار دارد، »ﻗﺒﻠﻪ« اﺳﺖ و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺎﻳﺪ رو ﺑﻪ ﺁن ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ.

 .آﺴﻰ آﻪ ﺑﻴﺮون ﺷﻬﺮ ﻣﻜﻪ و دور از ﺁن اﺳﺖ، اﮔﺮ ﻃﻮرى ﺑﺎﻳﺴﺘﺪ آﻪ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ رو ﺑﻪ ﻗﺒﻠﻪ ﻧﻤﺎز ﻣﻰﺧﻮاﻧﺪ، آﺎﻓﻰ اﺳﺖ

اﺳﻼم آﻌﺒﻪ را آﺎﻧﻮن ﻳﻜﺘﺎﭘﺮﺳﺘﻰ ﻣﻌﺮﻓﻰ آﺮدﻩ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن دﺳﺘﻮر دادﻩ ﺗﺎ در هﺮ ﻧﻘﻄﻪ از ﺟﻬﺎن آﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﺑﻪ

 .ﺳﻮى ﺁن ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ ﺗﺎ ﻋﺎﻣﻠﻰ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﺮاى وﺣﺪت، هﻤﺎهﻨﮕﻰ، ﻧﻈﻢ ﻋﺒﺎدت آﻨﻨﺪﮔﺎن و ﻧﻤﺎزﮔﺰاران

رو ﺑﻪ ﻗﺒﻠﻪ ﻧﻤﺎز ﮔﺬاردن، ﮔﺮاﻣﻴﺪاﺷﺖ ﺧﺎﻃﺮﻩ ﺣﻀﺮت اﺑﺮاهﻴﻢ و اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ )ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬاران ﺧﺎﻧﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪ( اﺳﺖ و

 . ﻧﻤﻮﻧﻪاى اﺳﺖ زﻳﺒﺎ از ﺟﻬﺖﮔﻴﺮى ﺧﺪاﻳﻰ ﻋﺒﺎدت

اﻳﻦ اﻣﺮ اﺧﺘﺼﺎص ﺑﻪ ﻧﻤﺎز ﻧﺪارد، ﺑﻠﻜﻪ ذﺑﺢ ﺣﻴﻮان هﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺳﻮى اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﭘﺎآﻴﺰﻩ و ﺣﻼل ﮔﺮدد، و ﺧﻮب

اﺳﺖ آﻪ ﺧﻮاب و ﺧﻮراك اﻧﺴﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺳﻮى ﻗﺒﻠﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد و در ﭘﺎﻳﺎن زﻧﺪﮔﻰ، ﺁﻧﮕﺎﻩ آﻪ ﺑﺪن را ﺑﻪ ﺧﺎك ﻣﻰﺳﭙﺎرﻧﺪ

 .ﺑﺎﻳﺪ رو ﺑﻪ ﻗﺒﻠﻪ ﺑﮕﺬارﻧﺪ

ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺗﺎ ﺳﺎل دوّم ﭘﺲ از هﺠﺮت ﺑﻪ ﺳﻮى ﻣﺴﺠﺪاﻷﻗﺼﻰ ﻧﻤﺎز ﻣﻰﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ، از ﺁن ﭘﺲ ﺑﺮاى ﺣﻔﻆ اﺳﺘﻘﻼل

 .ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن، از ﻃﺮف ﺧﺪاوﻧﺪ دﺳﺘﻮر ﺁﻣﺪ آﻪ ﺑﻪ ﺳﻮى آﻌﺒﻪ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ

ﺗﺼﻮﻳﺮ ص 54

ﺗﺼﻮﻳﺮ ص55 آﺘﺎب

 اَذان

 .اذان« ﺷﻌﺎر ﺗﻮﺣﻴﺪى ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﺳﺖ«

 .اذان«، ﺷﻬﺎدت ﺑﺮ ﻳﮕﺎﻧﮕﻰ ﺧﺪاوﻧﺪ و رﺳﺎﻟﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ«

 .اذان« ﺑﺎﻧﮓ ﺑﻴﺪار ﺑﺎش ﺑﺮاى ﻋﺒﺎدت ﭘﺮوردﮔﺎر ﺟﻬﺎن اﺳﺖ«

 .اذان« اﻋﻼم ﻓﺮا رﺳﻴﺪن وﻗﺖ ﻧﻤﺎز اﺳﺖ«

هﻨﮕﺎم ﺳﭙﻴﺪﻩ ﺻﺒﺢ، ﻇﻬﺮ، و در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻟﺤﻈﺎت ﺷﺐ، هﻨﮕﺎم ﺗﺎرﻳﻚ ﺷﺪن هﻮا، در هﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺳﻼﻣﻰ ﺑﺎ ﺁهﻨﮓ

 » روحﻧﻮاز اذان، ﺑﻪ هﻤﻪ اﻋﻼم ﻣﻰ ﺷﻮد آﻪ: »وﻗﺖ ﻧﻤﺎز ﻓﺮا رﺳﻴﺪﻩ

 :اذان اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻰﺷﻮد

اَﻟﻠﱠﻪُ اَآْﺒَﺮ 4 ﻣﺮﺗﺒﻪ .1

اَﺷْﻬَﺪُ اَنْ ﻻاِﻟﻪَ اِﻻﱠ اﻟﻠﱠﻪ 2 ﻣﺮﺗﺒﻪ .2

اَﺷْﻬَﺪُ اَنﱠ ﻣُﺤﻤﱠﺪاً رَﺳُﻮلُ اﻟﻠﱠﻪ 2 ﻣﺮﺗﺒﻪ .3

اَﺷْﻬَﺪُ اَنﱠ ﻋَﻠﻴّﺎً وَﻟِﻰﱡ اﻟﻠﱠﻪ 2 ﻣﺮﺗﺒﻪ .4 ﺣَﻰﱠ ﻋَﻠﻰَ اﻟﺼﱠﻠﻮةِ 2 ﻣﺮﺗﺒﻪ .5

ﺗﺼﻮﻳﺮ ص 59

ﺣَﻰﱠ ﻋَﻠﻰَ اﻟﻔَﻼحِ 2 ﻣﺮﺗﺒﻪ .6

ﺣَﻰﱠ ﻋَﻠﻰ ﺧَﻴْﺮِاﻟْﻌَﻤَﻞِ 2 ﻣﺮﺗﺒﻪ .7

اﻟﻠﱠﻪ اَآْﺒَﺮُ 2 ﻣﺮﺗﺒﻪ .8

ﻻ اِﻟﻪ اِﻻﱠ اﻟﻠﱠﻪ 2 ﻣﺮﺗﺒﻪ .9

 .ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ در ﺁﻏﺎز ﻧﻤﺎز، اﺑﺘﺪا اذان ﮔﻔﺘﻪ و ﺳﭙﺲ ﻧﻤﺎز را ﺷﺮوع آﻨﻴﻢ

 :ﺑﻌﺪ از اذان، ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ اﻗﺎﻣﻪ را هﻢ ﺑﺨﻮاﻧﻴﻢ و ﺳﭙﺲ ﻧﻤﺎز را ﺷﺮوع آﻨﻴﻢ، ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ

اَﻟﻠﱠﻪُ اَآْﺒَﺮ 2 ﻣﺮﺗﺒﻪ .1

 اَﺷْﻬَﺪُ اَنْ ﻻاِﻟﻪَ اِﻻﱠ اﻟﻠﱠﻪ 2 ﻣﺮﺗﺒﻪ .2

اَﺷْﻬَﺪُ اَنﱠ ﻣُﺤﻤﱠﺪاً رَﺳُﻮلُ اﻟﻠﱠﻪ 2 ﻣﺮﺗﺒﻪ .3

اَﺷْﻬَﺪُ اَنﱠ ﻋَﻠﻴّﺎً وَﻟِﻰﱡ اﻟﻠﱠﻪ 2 ﻣﺮﺗﺒﻪ .4

ﺣَﻰﱠ ﻋَﻠﻰَ اﻟﺼﱠﻠﻮةِ 2 ﻣﺮﺗﺒﻪ .5

ﺣَﻰﱠ ﻋَﻠﻰَ اﻟﻔَﻼحِ 2 ﻣﺮﺗﺒﻪ .6

ﺣَﻰﱠ ﻋَﻠﻰ ﺧَﻴْﺮِاﻟْﻌَﻤَﻞِ 2 ﻣﺮﺗﺒﻪ .7

 ﻗَﺪْ ﻗﺎﻣَﺖِ اﻟﺼﱠﻠﻮةُ 2 ﻣﺮﺗﺒﻪ .8

اﻟﻠﱠﻪ اَآْﺒَﺮُ 2 ﻣﺮﺗﺒﻪ .9

ﻻ اِﻟﻪ اِﻻﱠ اﻟﻠﱠﻪ 1 ﻣﺮﺗﺒﻪ .10

 :ﻗﺒﻞ از وارد ﺷﺪن ﺑﻪ ﻣﺘﻦ ﻧﻤﺎز، ﺑﺎر دﻳﮕﺮ، ﻣُﻘﺪّﻣﺎت(9) ﻧﻤﺎز را ﻓﻬﺮﺳﺖ وار ﻳﺎدﺁور ﻣﻰ ﺷﻮﻳﻢ

 .ﻧﻤﺎزﮔﺰار ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاى ﻧﻤﺎز وﺿﻮ ﺑﮕﻴﺮد و اﮔﺮ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺪ وﺿﻮ ﺑﮕﻴﺮد، ﺗﻴﻤﻢ آﻨﺪ .1

ﺑﺪن و ﻟﺒﺎس ﺧﻮد را . از ﺁﻟﻮدﮔﻴﻬﺎ ﭘﺎك آﻨﺪ .2

 .ﺑﺪن ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻟﺒﺎس ﭘﺎك و ﻣﺒﺎح ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ .3

 .وﻗﺖ ﻧﻤﺎز را رﻋﺎﻳﺖ آﻨﺪ، ﻧﻤﺎز را ﻗﺒﻞ از وﻗﺖ ﺷﺮوع ﻧﻜﻨﺪ و ﺑﻪ ﺑﻌﺪ از وﻗﺖ هﻢ ﻧﮕﺬارد .4

 .ﻣﻜﺎﻧﻰ آﻪ ﺑﺮ ﺁن ﻧﻤﺎز ﻣﻰ ﺧﻮاﻧﺪ، ﻣﺒﺎح ﺑﺎﺷﺪ .5

 .رو ﺑﻪ ﻗﺒﻠﻪ ﺑﺎﻳﺴﺘﺪ .6

 .ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ، اذان و اﻗﺎﻣﻪ هﻢ ﺑﮕﻮﻳﺪ .7

ﺗﺼﻮﻳﺮ ص16 آﺘﺎب

 ﻧﻤﺎز

ﺗَﻜﺒﻴﺮةُ اﻻِﺣﺮام( ( 10

ﻧﻤﺎز« ﺑﺎ ﮔﻔﺘﻦ »اﻟﻠﱠﻪُ اَآْﺒَﺮُ« ﺁﻏﺎز ﻣﻰﺷﻮد، ﮔﻔﺘﻦ »اﻟﻠﱠﻪ اَآْﺒَﺮُ« در ﺁﻏﺎز ﻧﻤﺎز ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎى ﺟﺪاﻳﻰ از ﻏﻴﺮ ﺧﺪا و ﭘﻴﻮﺳﺘﻦ «

 .ﺑﻪ اوﺳﺖ

 .اﻋﻼم ﺑﺰرﮔﻰ ﭘﺮوردﮔﺎر و دورى ﺟﺴﺘﻦ از ﺗﻤﺎم ﻗﺪرﺗﻬﺎى دروﻏﻴﻦ اﺳﺖ

 .ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻜﺒﻴﺮ ﺑﻪ ﺣﺮﻳﻢ ﻧﻤﺎز وارد ﻣﻰﺷﻮﻳﻢ و ﺑﺮﺧﻰ آﺎرهﺎ ﺑﺮ ﻣﺎ ﺣﺮام ﻣﻰ ﺷﻮد

هﻨﮕﺎﻣﻰ آﻪ ﻧﻤﺎز را ﺷﺮوع ﻣﻰ آﻨﻴﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ آﻪ ﭼﻪ ﻧﻤﺎزى را ﻣﻰﺧﻮاﻧﻴﻢ؛ ﻣﺜﻼً ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ اﺳﺖ ﻳﺎ ﻋﺼﺮ و

ﺁن را ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاى اﻃﺎﻋﺖ ﻓﺮﻣﺎن ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺰرگ ﺑﺠﺎ ﺁورﻳﻢ آﻪ اﻳﻦ هﻤﺎن »ﻧﻴّﺖ« اﺳﺖ و از اﺟﺰاى اﺻﻠﻰ ﻧﻤﺎز ﺑﻪ

 .ﺷﻤﺎر ﻣﻰﺁﻳﺪ

ﺗﺼﻮﻳﺮ ص65 آﺘﺎب

 در ﺣﺎل ﺗﻜﺒﻴﺮةاﻻﺣﺮام

 :از ﺁﻏﺎز ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﻧﻤﺎز ﺑﺎﻳﺪ از اﻳﻦ آﺎرهﺎ آﻪ ﻧﻤﺎز را ﺑﺎﻃﻞ ﻣﻰ آﻨﺪ ﺑﭙﺮهﻴﺰﻳﻢ

 .ﺧﻮردن و ﺁﺷﺎﻣﻴﺪن .1

 .روى از ﻗﺒﻠﻪ ﺑﺮ ﮔﺮداﻧﺪن .2

 .ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ .3

 .ﺧﻨﺪﻳﺪن .4

 .ﮔﺮﻳﺴﺘﻦ .5

 .ﺑﻬﻢ زدن ﺻﻮرت ﻧﻤﺎز، ﻣﺜﻞ راﻩ رﻓﺘﻦ .6

 .آﻢ ﻳﺎ زﻳﺎد آﺮدن اﺟﺰاى اﺻﻠﻰ ﻧﻤﺎز؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ رآﻮع .7

 .هﻨﮕﺎم ﮔﻔﺘﻦ »اﻟﻠﱠﻪ اَآْﺒَﺮُ« ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ، دﺳﺘﻬﺎ را ﺗﺎ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﮔﻮﺷﻬﺎ ﺑﺎﻻ ﺑﺒﺮﻳﻢ

 ﻗَﺮاﺋﺖ

 :ﭘﺲ از ﮔﻔﺘﻦ » اﻟﻠﱠﻪُاآﺒﺮ« ﺳﻮرﻩ ﺣَﻤﺪ را ﻣﻰ ﺧﻮاﻧﻴﻢ

ﺑِﺴْﻢِ ا ﻟﻠﱠﻪِ ا ﻟﺮﱠﺣْﻤﻦِ ا ﻟﺮﱠﺣﻴﻢِ

اَﻟْﺤَﻤْﺪُﻟِﻠﱠﻪِ رَبّ ِ اﻟْﻌﺎﻟَﻤﻴﻦَ × اَﻟﺮﱠﺣْﻤﻦِ ا ﻟﺮﱠﺣﻴﻢِ × ﻣﺎﻟِﻚِ ﻳَﻮْمِ اﻟﺪّﻳﻦِ × إِﻳﱠﺎكَ ﻧَﻌْﺒُﺪُ وَ إِﻳﱠﺎكَ ﻧَﺴْﺘَﻌﻴﻦُ × إِهْﺪِﻧَﺎ اﻟﺼﱢﺮاطَ اﻟْﻤُﺴْﺘَﻘﻴﻢَ

 × × ﺻِﺮاطَ اﻟﱠﺬﻳﻦَ أَﻧْﻌَﻤْﺖَﻋَﻠَﻴْﻬِﻢْ × ﻏَﻴْﺮِاﻟْﻤَﻐْﻀُﻮبِ ﻋَﻠَﻴْﻬِﻢْ وَﻟَﺎاﻟﻀﱠﺎﻟّﻴﻦَ

 :ﭘﺲ از ﺳﻮرﻩ ﺣﻤﺪ، ﻳﻚ ﺳﻮرﻩ دﻳﮕﺮ از ﻗﺮﺁن را ﻣﻰ ﺧﻮاﻧﻴﻢ، ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ، ﻣﻰﺗﻮان ﺳﻮرﻩ ﺗﻮﺣﻴﺪ را ﺧﻮاﻧﺪ

 ﺳﻮرﻩ ﺗﻮﺣﻴﺪ

 ﺑِﺴْﻢِ اﻟﻠﱠﻪِ اﻟﺮﱠﺣْﻤﻦِ اﻟﺮﱠﺣﻴﻢِ

 × ﻗُﻞْ هُﻮَ اﻟﻠﱠﻪُ اَﺣَﺪٌ × اَﻟﻠﱠﻪُ اﻟﺼﱠﻤَﺪُ × ﻟَﻢْ ﻳَﻠِﺪْ وَﻟَﻢْ ﻳﻮُﻟَﺪْ × وَ ﻟَﻢْ ﻳَﻜُﻦْ ﻟَﻪُ آُﻔُﻮاً اَﺣَﺪٌ

ﭘﺴﺮهﺎ و ﻣﺮدان ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ و ﻣﻐﺮب و ﻋﺸﺎ، ﺣﻤﺪ و ﺳﻮرﻩ را)در رآﻌﺖ اوّل و دوّم( ﺑﻠﻨﺪ ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ وﻟﻰ

دﺧﺘﺮهﺎ و ﺑﺎﻧﻮان، اﮔﺮ ﻧﺎﻣﺤﺮم ﺻﺪاى ﺁﻧﺎن را ﻧﺸﻨﻮد ﻣﻰﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻠﻨﺪ ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ و در ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ و ﻋﺼﺮ هﻤﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﻤﺪ و

 .ﺳﻮرﻩ را ﺁهﺴﺘﻪ ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ

اﻧﺴﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻤﺎز را ﻳﺎد ﺑﮕﻴﺮد آﻪ ﻏﻠﻂ ﻧﺨﻮاﻧﺪ و آﺴﻰ آﻪ اﺻﻼً ﻧﻤﻰ ﺗﻮاﻧﺪ ﺻﺤﻴﺢ ﺁن را ﻳﺎد ﺑﮕﻴﺮد، ﺑﺎﻳﺪ هﺮ ﻃﻮر آﻪ

 . ﻣﻰﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺨﻮاﻧﺪ و ﺑﻬﺘﺮ ﺁن اﺳﺖ آﻪ ﻧﻤﺎز را ﺑﻪ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺑﺠﺎ ﺁورد

 ﺗﺼﻮﻳﺮ ص77 آﺘﺎب

 در ﺣﺎل ﻗﺮاﺋﺖ

 رآﻮع

 :ﭘﺲ از ﺗﻤﺎم ﺷﺪن ﺣﻤﺪ و ﺳﻮرﻩ ﺳﺮ ﺑﻪ رآﻮع ﺧﻢ ﻣﻰ آﻨﻴﻢ و دﺳﺘﻬﺎ را ﺑﻪ زاﻧﻮهﺎ ﻣﻰﮔﺬارﻳﻢ و ﻣﻰﮔﻮﻳﻴﻢ

 »ﺳُﺒْﺤﺎنَ رَﺑﱢﻰَ اﻟْﻌَﻈﻴﻢِ وَ ﺑِﺤَﻤْﺪِﻩِ«

 »و ﻳﺎ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻴﻢ: »ﺳُﺒْﺤﺎنَ اﻟﻠﱠﻪِ، ﺳُﺒْﺤﺎنَ اﻟﻠﱠﻪِ، ﺳُﺒْﺤﺎنَ اﻟﻠﱠﻪِ

ﺗﺼﻮﻳﺮ ص68 آﺘﺎب

 در ﺣﺎل رآﻮع

 ﺳَﺠﺪﻩ

ﺳﭙﺲ ﺳﺮ از رآﻮع ﺑﺮداﺷﺘﻪ) ﻣﻰاﻳﺴﺘﻴﻢ( و ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺑﻪ ﺳﺠﺪﻩ ﻣﻰروﻳﻢ و هﻔﺖ ﻋﻀﻮ ﺑﺪن؛ ﻳﻌﻨﻰ ﭘﻴﺸﺎﻧﻰ، آﻒ دو دﺳﺖ،

 :ﺳﺮ زاﻧﻮهﺎ وﻧﻮك اﻧﮕﺸﺘﺎن ﺑﺰرگ ﭘﺎ را ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﮔﺬاﺷﺘﻪ وﻣﻰ ﮔﻮﻳﻴﻢ

 »ﺳُﺒْﺤﺎنَ رَﺑﱢﻰَاﻟْﺎَﻋْﻠﻰ وَ ﺑِﺤَﻤْﺪِﻩِ«

 .ﻳﺎ »ﺳُﺒْﺤﺎنَ اﻟﻠﱠﻪِ« را ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺗﻜﺮار ﻣﻰآﻨﻴﻢ

 .در ﺳﺠﺪﻩ ﻧﻤﺎز، ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﺸﺎﻧﻰ را روى ﺧﺎك ﻳﺎ ﺳﻨﮓ ﻳﺎﭼﻴﺰهﺎى دﻳﮕﺮى از زﻣﻴﻦ ﺑﮕﺬارﻳﻢ

 .ﺳﺠﺪﻩ ﺑﺮ ﭼﻴﺰهﺎﻳﻰ آﻪ از زﻣﻴﻦ ﻣﻰ روﻳﺪ و ﺑﺮاى ﺧﻮراك و ﭘﻮﺷﺎك اﻧﺴﺎن ﻣﺼﺮف ﻧﻤﻰ ﺷﻮد ﻧﻴﺰ ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ

ﻣُﻬﺮ ﻧﻤﺎز آﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﺑﻴﻦ ﻣﺎ ﻣﻌﻤﻮل اﺳﺖ، در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻗﻄﻌﻪ ﺧﺎك ﭘﺎآﻴﺰﻩاى اﺳﺖ آﻪ ﻧﻤﺎزﮔﺰار هﻤﺮاﻩ ﺧﻮد دارد ﺗﺎ

 .ﺑﺮاى ﺳﺠﺪﻩ، ﭘﻴﺸﺎﻧﻰ را روى ﺁن ﺑﮕﺬارد

ﺳﺠﺪﻩدوّم

 .ﭘﺲ از ﺳﺠﺪﻩ اوّل، ﻣﻰ ﻧﺸﻴﻨﻴﻢ و ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺳﺠﺪﻩ رﻓﺘﻪ و ﺳﺠﺪﻩ دوّم را ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺠﺪﻩ اوّل ﺑﺠﺎ ﻣﻰ ﺁورﻳﻢ

ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﺷﺪن ﺳﺠﺪﻩ دوّم، ﻳﻚ رآﻌﺖ ﻧﻤﺎز ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﻣﻰرﺳﺪ؛ ﻳﻌﻨﻰ ﺗﺎ ﺑﺪﻳﻨﺠﺎ، رآﻌﺖ اوّل ﻧﻤﺎز را ﺧﻮاﻧﺪﻩ اﻳﻢ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ

 :ﺑﻄﻮر ﺧﻼﺻﻪ، رآﻌﺖ اوّل ﻧﻤﺎز ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از

 .)ﺗﻜﺒﻴﺮةُاﻻِﺣﺮام )ﮔﻔﺘﻦ »اﻟﻠﱠﻪ اآﺒﺮ« در ﺁﻏﺎز ﻧﻤﺎز .1

 .)ﻗﺮاﺋﺖ )ﺧﻮاﻧﺪن ﺣﻤﺪ و ﺳﻮرﻩ .2

 .رآﻮع و ذآﺮ ﺁن .3

 .دو ﺳﺠﺪﻩ و ذآﺮ ﺁﻧﻬﺎ .4

ﺗﺼﻮﻳﺮ ص70 آﺘﺎب

 در ﺣﺎل ﺳﺠﺪﻩ

 رآﻌﺖ دوّم

ﭘﺲ از ﺗﻤﺎم ﺷﺪن رآﻌﺖ اوّل ﻧﻤﺎز، ﺑﺪون ﺁن آﻪ ﺻﻮرت ﻧﻤﺎز ﺑﻪ هﻢ ﺑﺨﻮرد و ﻳﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ اى اﻳﺠﺎد ﺷﻮد، از ﺟﺎ

 .ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ، ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﻣﻰاﻳﺴﺘﻴﻢ و ﺣﻤﺪ و ﺳﻮرﻩ را ﺑﻪ هﻤﺎن ﺗﺮﺗﻴﺒﻰ آﻪ در رآﻌﺖ اوّل ﻧﻤﺎز ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ، ﻣﻰ ﺧﻮاﻧﻴﻢ

 ﻗُﻨﻮت

در رآﻌﺖ دوّمِ ﻧﻤﺎزهﺎى روزاﻧﻪ، ﺑﻌﺪ از ﺗﻤﺎم ﺷﺪن ﺣﻤﺪ و ﺳﻮرﻩ و ﻗﺒﻞ از رآﻮع، ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ، دﺳﺘﻬﺎ را روﺑﺮوى

 .ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ و دﻋﺎﻳﻰ ﺑﺨﻮاﻧﻴﻢ؛ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ را »ﻗﻨﻮت« ﮔﻮﻳﻨﺪ

 :در ﻗﻨﻮت ﻣﻰﺗﻮان اﻳﻦ دﻋﺎ را ﺧﻮاﻧﺪ

 رَﺑﱠﻨﺎ اﺗِﻨﺎ ﻓِﻰ اﻟﺪﱡﻧﻴﺎ ﺣَﺴَﻨَﺔً

 وَ ﻓِﻰ اﻵﺧِﺮَةِ ﺣَﺴَﻨﺔً و ﻗِﻨﺎ ﻋَﺬابَ اﻟﻨﱠﺎرِ

ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺧﺪاﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺁﻟﻪ ﻓﺮﻣﻮد: »آﺴﻰ آﻪ ﻗﻨﻮت ﻧﻤﺎزش ﻃﻮﻻﻧﻰﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ، ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻰ او در روز ﻗﻴﺎﻣﺖ

 راﺣﺖﺗﺮ اﺳﺖ.«( ( 11

 .ﭘﺲ از ﻗﻨﻮت، رآﻮع و ﺳﺠﺪﻩ هﺎ را ﻣﺎﻧﻨﺪ رآﻌﺖ اوّل ﺑﺠﺎ ﻣﻰ ﺁورﻳﻢ

ﺗﺼﻮﻳﺮ ص73 آﺘﺎب

در ﺣﺎل ﻗﻨﻮت

 ﺗَﺸَﻬﱡﺪ

در رآﻌﺖ دوّم هﺮ ﻧﻤﺎز، ﭘﺲ از ﺗﻤﺎم ﺷﺪن ﺳﺠﺪﻩ دوّم ﺑﺎﻳﺪ در ﺣﺎﻟﻰ آﻪ رو ﺑﻪ ﻗﺒﻠﻪ ﻧﺸﺴﺘﻪ اﻳﻢ »ﺗﺸﻬﺪ« ﺑﺨﻮاﻧﻴﻢ؛ ﻳﻌﻨﻰ

 :ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ

 اَﺷْﻬَﺪُ اَنْ ﻻ اِﻟﻪَ اِﻻﱠ ا ﻟﻠﱠﻪُ وَﺣْﺪَﻩُ ﻻ ﺷَﺮﻳﻚَ ﻟَﻪُ

 وَ اَﺷْﻬَﺪُ اَنﱠ ﻣُﺤﻤﱠﺪاً ﻋَﺒْﺪُﻩُ و رَﺳُﻮﻟُﻪُ

 اَﻟﱠﻠﻬُﻢﱠ ﺻَﻞﱢ ﻋَﻠﻰ ﻣُﺤﻤﱠﺪٍ وَ الِ ﻣُﺤﻤﱠﺪٍ

 ﺳﻼم

ﺗﺎ اﻳﻨﺠﺎ رآﻌﺖ دوّم ﻧﻤﺎز هﻢ ﺗﻤﺎم ﻣﻰﺷﻮد و اﮔﺮ ﻧﻤﺎز دو رآﻌﺘﻰ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ، ﺑﻌﺪ از ﺗﺸﻬﺪ، ﺑﺎ ﮔﻔﺘﻦ ﺳﻼم،

 :ﻧﻤﺎز را ﺗﻤﺎم ﻣﻰآﻨﻴﻢ؛ ﻳﻌﻨﻰ ﻣﻰﮔﻮﻳﻴﻢ

اَﻟﺴﱠﻼمُ ﻋَﻠَﻴﻚَ اَﻳﱡﻬﺎ ا ﻟﻨﱠﺒِﻰﱡ وَ رَﺣْﻤَﺔُ اﻟﻠﱠﻪِ وَ ﺑَﺮَآﺎﺗُﻪُ

 اَﻟﺴﱠﻼمُ ﻋَﻠَﻴْﻨﺎ وَ ﻋﻠﻰ ﻋِﺒﺎدِاﻟﻠﱠﻪِ اﻟﺼّﺎﻟِﺤﻴﻦَ

 اَﻟﺴﱠﻼمُ ﻋَﻠَﻴْﻜُﻢْ وَ رَﺣْﻤَﺔُ اﻟﻠﱠﻪِ وَ ﺑَﺮآﺎﺗُﻪُ

اآﻨﻮن ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ و ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻧﻤﺎزى آﻪ ﻣﻰ ﺧﻮاﻧﻴﻢ ﺳﻪ رآﻌﺘﻰ ﻳﺎ ﭼﻬﺎر رآﻌﺘﻰ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﺎﻳﺪ در رآﻌﺖ

 .دوّم، ﺑﻌﺪ از ﺧﻮاﻧﺪن ﺗﺸﻬﺪ، ﺑﺪون ﺁن آﻪ ﺳﻼم ﻧﻤﺎز را ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ، ﺑﺎﻳﺴﺘﻴﻢ و رآﻌﺖ ﺳﻮّم ﻧﻤﺎز را ﺑﺨﻮاﻧﻴﻢ

ﺗﺼﻮﻳﺮ ص75 آﺘﺎب

 در ﺣﺎل ﺗﺸﻬﺪ و ﺳﻼم

 رآﻌﺖ ﺳﻮّم

رآﻌﺖ ﺳﻮّمﻧﻤﺎز هﻢﻣﺎﻧﻨﺪ رآﻌﺖ دوّم اﺳﺖ، ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت آﻪدر رآﻌﺖ دوّمﺑﺎﻳﺪ ﺣﻤﺪ و ﺳﻮرﻩ ﺑﺨﻮاﻧﻴﻢ، وﻟﻰ در

 :رآﻌﺖ ﺳﻮّم، ﺳﻮرﻩ و ﻗﻨﻮت ﻧﺪارد و ﻓﻘﻂ »ﺣﻤﺪ« را ﻣﻰﺧﻮاﻧﻴﻢ و ﻳﺎ ﺑﻪ ﺟﺎى ﺣﻤﺪ، ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻴﻢ

ﺳُﺒْﺤﺎنَ اﻟﻠﱠﻪِ وَ اﻟْﺤَﻤﺪُﻟِﻠﱠﻪِ وَﻻاِﻟﻪَ اِﻻﱠاﻟﻠﱠﻪُ وَ اﻟﻠﱠﻪُ اَآْﺒَﺮُ«( ( 12«

ﭘﺲ اﮔﺮ ﻧﻤﺎز ﻣﻐﺮب ﻣﻰ ﺧﻮاﻧﻴﻢ، ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻌﺪ از ﺳﺠﺪﻩ دوّم )در رآﻌﺖ ﺳﻮّم( ﺗﺸﻬﺪ ﺑﺨﻮاﻧﻴﻢ و ﺑﺎ ﺳﻼم، ﻧﻤﺎز را ﭘﺎﻳﺎن

 .دهﻴﻢ

 رآﻌﺖ ﭼﻬﺎرم

اﮔﺮ ﻧﻤﺎزى آﻪ ﻣﻰﺧﻮاﻧﻴﻢ ﭼﻬﺎر رآﻌﺘﻰ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﻳﻌﻨﻰ: ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ ﻳﺎ ﻋﺼﺮ ﻳﺎ ﻋﺸﺎ؛ ﭘﺲ از ﺳﺠﺪﻩهﺎ )در رآﻌﺖ ﺳﻮّم(

ﺑﺪون ﺁن آﻪ ﺗﺸﻬﺪ ﻳﺎ ﺳﻼم را ﺑﺨﻮاﻧﻴﻢ، ﻣﻰ اﻳﺴﺘﻴﻢ و رآﻌﺖ ﭼﻬﺎرم را ﻣﺎﻧﻨﺪ رآﻌﺖ ﺳﻮّم اﻧﺠﺎم ﻣﻰدهﻴﻢ و در ﭘﺎﻳﺎن ﻧﻤﺎز؛

 .ﻳﻌﻨﻰ ﭘﺲ از ﺳﺠﺪﻩ دوّم ﻣﻰ ﻧﺸﻴﻨﻴﻢ و ﺗﺸﻬﺪ و ﺳﻼم را ﻣﻰ ﺧﻮاﻧﻴﻢ و ﻧﻤﺎز را ﺗﻤﺎم ﻣﻰ آﻨﻴﻢ

 ﺧﻼﺻﻪ ﻧﻤﺎز

اآﻨﻮن آﻪ ﭼﮕﻮﻧﮕﻰ ﻧﻤﺎزهﺎى روزاﻧﻪ ﺑﻴﺎن ﺷﺪ، ﻳﺎدﺁورى اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻻزم اﺳﺖ آﻪ؛ ﺁﻧﭽﻪ در ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﻣﻰﺷﻮد و ﻳﺎد

ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﻻزم اﺳﺖ، ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻴﺴﺖ ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ، ﭘﺲ هﺮﮔﺰ ﻳﺎدﮔﻴﺮى ﻧﻤﺎز را دﺷﻮار ﻧﺪاﻧﻴﻢ، و اﻳﻦ دﺳﺘﻮر زﻧﺪﮔﻰ

ﺳﺎز اﺳﻼم را آﻮﭼﻚ ﻧﺸﻤﺎرﻳﻢ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺖ ﺻﺮف وﻗﺖ و ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺗﻜﺮار اﻳﻦ ﺟﻤﻼت، ﺑﻪ ﺁﺳﺎﻧﻰ ﻣﻰ ﺗﻮان

 :ﻧﻤﺎز را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺖ. ﺑﺮاى ﺗﻮﺟّﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ، ﺑﺎ ﺣﺬف ﺟﻤﻠﻪ هﺎى ﺗﻜﺮارى، ﺑﻴﺴﺖ ﺟﻤﻠﻪ واﺟﺐ ﻧﻤﺎز راﻳﺎد ﺁورﻣﻰ ﺷﻮﻳﻢ

 »اَﻟﻠﱠﻪُ اَآْﺒَﺮ« .1

 »ﺑِﺴْﻢِ ا ﻟﻠﱠﻪِ ا ﻟﺮﱠﺣْﻤﻦِ ا ﻟﺮﱠﺣﻴﻢِ« .2

 »اَﻟْﺤَﻤْﺪُﻟِﻠﱠﻪِ رَبّ ِ ا ﻟْﻌﺎﻟَﻤﻴﻦَ« .3

 »اَﻟﺮﱠﺣْﻤﻦِ ا ﻟﺮﱠﺣﻴﻢِ« .4

 »ﻣﺎﻟِﻚِ ﻳَﻮْمِ ا ﻟﺪّﻳﻦِ« .5

 »إِﻳﱠﺎكَ ﻧَﻌْﺒُﺪُ وَ إِﻳﱠﺎكَ ﻧَﺴْﺘَﻌﻴﻦُ« .6

 »إِهْﺪِﻧَﺎ ا ﻟﺼﱢﺮاطَ ا ﻟْﻤُﺴْﺘَﻘﻴﻢَ« .7

 »ﺻِﺮاطَ ا ﻟﱠﺬﻳﻦَ أَﻧْﻌَﻤْﺖَ ﻋَﻠَﻴْﻬِﻢْ« .8

 »ﻏَﻴْﺮِ ا ﻟْﻤَﻐْﻀُﻮبِ ﻋَﻠَﻴْﻬِﻢْ وَﻟَﺎ ا ﻟﻀﱠﺎﻟّﻴﻦَ« .9

 »ﻗُﻞْ هُﻮَ اﻟﻠﱠﻪُ اَﺣَﺪٌ« .10

 »اَﻟﻠﱠﻪُ اﻟﺼﱠﻤَﺪُ« .11

 »ﻟَﻢْ ﻳَﻠِﺪْ وَ ﻟَﻢْ ﻳﻮُﻟَﺪْ« .12

 »وَ ﻟَﻢْ ﻳَﻜُﻦْ ﻟَﻪُ آُﻔُﻮاً اَﺣَﺪٌ« .13

 »ﺳُﺒْﺤﺎنَ رَﺑﱢﻰَ اﻟْﻌَﻈﻴﻢِ وَ ﺑِﺤَﻤْﺪِﻩِ« .14

 »ﺳُﺒْﺤﺎنَ رَﺑﱢﻰَاﻟْﺎَﻋْﻠﻰ وَ ﺑِﺤَﻤْﺪِﻩِ« .15

 »اَﺷْﻬَﺪُ اَنْ ﻻ اِﻟﻪَ اِﻻﱠ اﻟﻠﱠﻪُ وَﺣْﺪَﻩُ ﻻ ﺷَﺮﻳﻚَ ﻟَﻪُ« .16

 »وَ اَﺷْﻬَﺪُ اَنﱠ ﻣُﺤﻤﱠﺪاً ﻋَﺒْﺪُﻩُ و رَﺳُﻮﻟُﻪُ« .17

 »اَﻟﱠﻠﻬُﻢﱠ ﺻَﻞﱢ ﻋَﻠﻰ ﻣُﺤﻤﱠﺪٍ وَ الِ ﻣُﺤﻤﱠﺪٍ « .18

 »ﺳُﺒْﺤﺎنَ اﻟﻠﱠﻪِ وَاﻟْﺤَﻤْﺪُﻟِﻠﱠﻪِ وَﻻاِﻟﻪَ اِﻻاﻟﻠﱠﻪُ وَاﻟﻠﱠﻪُ اَآْﺒَﺮُ« .19

اَﻟﺴﱠﻼمُ ﻋَﻠَﻴْﻜُﻢْ وَ رَﺣْﻤَﺔُ اﻟﻠﱠﻪِ وَ ﺑَﺮآﺎﺗُﻪُ«( ( 20. »13

 اﺣﻜﺎم ﻧﻤﺎز

 .اﮔﺮ ﻧﻤﺎزﮔﺰار ﭘﻴﺶ از ﺁﻧﻜﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار رآﻮع ﺧﻢ ﺷﻮد و ﺑﺪن ﺁرام ﮔﻴﺮد ﻋﻤﺪاً ذآﺮ رآﻮع را ﺑﮕﻮﻳﺪ، ﺑﺎﻃﻞ اﺳﺖ .1

 .اﮔﺮ ﭘﻴﺶ از ﺗﻤﺎم ﺷﺪن ذآﺮ واﺟﺐ، ﻋﻤﺪاً ﺳﺮ از رآﻮع ﺑﺮدارد ﻧﻤﺎزش ﺑﺎﻃﻞ اﺳﺖ .2

واﺟﺐ اﺳﺖ ﺑﻌﺪ از رآﻮع ﺑﻄﻮر آﺎﻣﻞ ﺑﺎﻳﺴﺘﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺳﺠﺪﻩ ﺑﺮود و ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻋﻤﺪاً ﺑﻄﻮر آﺎﻣﻞ ﻧﺎﻳﺴﺘﺪ ﻧﻤﺎز .3

 .ﺑﺎﻃﻞ اﺳﺖ

اﮔﺮ آﺴﻰ ﭘﻴﺶ از ﺁﻧﻜﻪ ﭘﻴﺸﺎﻧﻰاش ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﺑﺮﺳﺪ و ﺁرام ﮔﻴﺮد، ﻋﻤﺪاً ذآﺮ ﺳﺠﺪﻩ را ﺑﮕﻮﻳﺪ، ﻧﻤﺎزش ﺑﺎﻃﻞ اﺳﺖ و .4

 .ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ از روى ﻓﺮاﻣﻮﺷﻰ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ دوﺑﺎرﻩ در ﺣﺎل ﺁرام ﺑﻮدن، ذآﺮ را ﺑﮕﻮﻳﺪ

 .ﻧﻤﺎزﮔﺰار ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻌﺪ از ﺗﻤﺎم ﺷﺪن ذآﺮ ﺳﺠﺪﻩ اوّل ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺪن ﺁرام ﮔﻴﺮد و دوﺑﺎرﻩ ﺑﻪ ﺳﺠﺪﻩ رود .5 اﮔﺮ ﻧﻤﺎزﮔﺰار ﭘﻴﺶ از ﺗﻤﺎم . ﺷﺪن ذآﺮ، ﻋﻤﺪاً ﺳﺮ از ﺳﺠﺪﻩ ﺑﺮداردﻧﻤﺎزش ﺑﺎﻃﻞ اﺳﺖ .6

ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ در ﻧﻤﺎز ﺑﺮ ﺧﺎك ﻗﺒﺮ اﻣﺎم ﺣﺴﻴﻦﻋﻠﻴﻪاﻟﺴﻼم(14) ﺳﺠﺪﻩآﻨﻴﻢآﻪﻳﺎدﺁور ﺟﻬﺎد و ﺷﻬﺎدت ﺑﺮﺗﺮﻳﻦ .7

 .اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ، در راﻩ ﻣﻜﺘﺐ اﺳﻼم اﺳﺖ و اﻳﻦ ﻋﻤﻞ، هﺮ روز ﺑﻪ ﻣﺎ درس اﻳﺜﺎر و ﻓﺪاآﺎرى ﻣﻰدهﺪ

ﺳﺠﺪﻩ ﺑﺮاى ﻏﻴﺮ ﺧﺪا ﺣﺮام اﺳﺖ؛ ﭼﺮا آﻪ ﺳﺠﺪﻩ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻨﺪﮔﻰ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ و ﻋﺒﺎدت و ﺑﻨﺪﮔﻰ ﺗﻨﻬﺎ در ﭘﻴﺸﮕﺎﻩ . 8

 .ﭘﺮوردﮔﺎر و ﺑﻪ دﺳﺘﻮر او ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ

 ﺑﺮﺧﻰ از ﻣﺴﺘﺤﺒّﺎت ﻧﻤﺎز

 .ﭘﺲ از ﺗﻤﺎم ﺷﺪن ﻗﺮاﺋﺖ و ﻗﺒﻞ از رآﻮع، ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ »اﻟﻠﱠﻪ اآﺒﺮ« ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ - 1

ﺑﻌﺪ از ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻦ از رآﻮع، ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ »اﻟﻠﱠﻪ اآﺒﺮ« ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ و ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ را هﻢ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ: »ﺳَﻤِﻊَ اﻟﻠﱠﻪُ - 2

 .»ﻟِﻤَﻦْ ﺣَﻤِﺪَﻩُ

 .ﻗﺒﻞ از ﺳﺠﺪﻩ هﺎ و ﺑﻌﺪ از ﺁﻧﻬﺎ، ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ »اﻟﻠﱠﻪ اآﺒﺮ« ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ - 3

 :ﺑﻴﻦ دو ﺳﺠﺪﻩ، ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ - 4

 »اَﺳْﺘَﻐْﻔِﺮُاﻟﻠﱠﻪَ رَﺑّﻰ وَ اَﺗﻮُبُ اِﻟَﻴْﻪِ«

در ﭘﺎﻳﺎن هﺮ رآﻌﺖ و هﻨﮕﺎم ﺑﺮ ﺧﺎﺳﺘﻦ ﺑﺮاى رآﻌﺖ ﺑﻌﺪ، ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ: »ﺑِﺤَﻮْلِ اﻟﻠﱠﻪِ وَ ﻗُﻮﱠﺗِﻪِ اَﻗﻮُمُ وَ - 5

 .»اَﻗْﻌُﺪُ

 ﺗَﻌﻘﻴﺐ ﻧﻤﺎز

 .ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻧﻤﺎز، اداﻣﻪ دادن ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺒﺎدت اﺳﺖ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز

ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ اﻧﺴﺎن، ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز، ﻣﻘﺪارى ﻣﺸﻐﻮل ﮔﻔﺘﻦ ذآﺮ و ﺧﻮاﻧﺪن دﻋﺎ و ﻗﺮﺁن ﺷﻮد و ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ دﻋﺎهﺎ را ﺑﻪ

ﻋﺮﺑﻰ ﺑﺨﻮاﻧﺪ و از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺗﻌﻘﻴﺒﻬﺎ، ﺑﺮاى هﻤﻪ ﻧﻤﺎزهﺎ، ﺗﺴﺒﻴﺤﺎت ﻣﻌﺮوﻓﻰ اﺳﺖ آﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اآﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺁﻟﻪ ﺑﻪ

دﺧﺘﺮ ﮔﺮاﻣﻴﺶ ﺣﻀﺮت زهﺮاﻋﻠﻴﻬﺎ اﻟﺴﻼم ﺁﻣﻮﺧﺖ و ﺑﻪ »ﺗﺴﺒﻴﺤﺎت ﺣﻀﺮت زهﺮا« ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ،و ﺁن ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ

 :از

اَﻟﻠﱠﻪُ اَآْﺒَﺮُ 34 ﻣﺮﺗﺒﻪ

اَﻟْﺤَﻤﺪُ ﻟِﻠﱠﻪ 33 ﻣﺮﺗﺒﻪ

ﺳُﺒْﺤﺎنَ اﻟﻠﱠﻪِ 33 ﻣﺮﺗﺒﻪ

و ﻧﻴﺰ ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ، ﺳﺠﺪﻩ ﺷﻜﺮ ﺑﺠﺎ ﺁورﻳﻢ؛ ﻳﻌﻨﻰ ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﺷﻜﺮ ﻧﻌﻤﺘﻬﺎى ﭘﺮوردﮔﺎر، ﺑﻪ ﺳﺠﺪﻩ رﻓﺘﻪ و ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻳﺎ

 .»ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ و ﻳﺎ ﻳﻚ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ: »ﺷُﻜْﺮاً ﻟِﻠﱠﻪ

ﺗﺼﻮﻳﺮ ص 83

 در ﺣﺎل ﺗﻌﻘﻴﺐ

 ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻧﻤﺎز

 ».اَﻟﻠﱠﻪُ اَآْﺒَﺮُ«: »ﺧﺪاوﻧﺪ از هﺮ آﺲ و هﺮ ﭼﻴﺰ ﺑﺰرﮔﺘﺮ اﺳﺖ«

 ».ﺑِﺴْﻢِ اﻟﻠﱠﻪِ اﻟﺮﱠﺣْﻤﻦِ اﻟﺮﱠﺣﻴﻢِ«: »ﺑﻨﺎم ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺨﺸﻨﺪﻩ ﻣﻬﺮﺑﺎن«

 ».اَﻟْﺤَﻤْﺪُﻟِﻠﱠﻪِ رَبّ ِ ا ﻟْﻌﺎﻟَﻤﻴﻦَ«: »ﺳﺘﺎﻳﺶ، ﻣﺨﺼﻮص ﭘﺮوردﮔﺎر ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن اﺳﺖ«

 ».اﻟﺮّﺣﻤﻦِ اﻟﺮﱠﺣﻴﻢ«: »ﺧﺪاى ﺑﺨﺸﻨﺪﻩ و ﻣﻬﺮﺑﺎن«

 ».)ﻣﺎﻟِﻚِ ﻳَﻮْمِاﻟﺪّﻳﻦ«: »ﺻﺎﺣﺐ روز ﭘﺎداش )ﻗﻴﺎﻣﺖ«

 ».اﻳﱠﺎكَ ﻧَﻌْﺒُﺪُ وَ اﻳﱠﺎكَ ﻧَﺴْﺘَﻌﻴﻦ«: »ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻮ را ﻣﻰﭘﺮﺳﺘﻴﻢ و ﺗﻨﻬﺎ از ﺗﻮ آﻤﻚ ﻣﻰﺧﻮاهﻴﻢ«

 ».اِهْﺪﻧﺎاﻟﺼﱢﺮاطَ اﻟْﻤُﺴﺘَﻘﻴﻢ«: »ﻣﺎ را ﺑﻪ راﻩ راﺳﺖ هﺪاﻳﺖ ﻓﺮﻣﺎ«

 ».ﺻِﺮاطَ اﻟﱠﺬﻳﻦَ اَﻧْﻌَﻤْﺖَ ﻋَﻠَﻴْﻬِﻢ«: »راﻩ ﺁﻧﺎن آﻪ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻌﻤﺖ دادى«

 ».ﻏَﻴْﺮِاﻟْﻤَﻐﻀُﻮبِ ﻋَﻠَﻴْﻬِﻢ«: »ﻧﻪ راﻩ آﺴﺎﻧﻰ آﻪ ﺑﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﺧﺸﻢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ«

 ».وَﻻاﻟﻀﱠﺎﻟّﻴﻦَ«: »و ﻧﻪ راﻩ ﮔﻤﺮاهﺎن«

 ».ﻗُﻞ هُﻮَاﻟﻠﱠﻪُ اَﺣَﺪٌ«: »ﺑﮕﻮ اوﺳﺖ ﺧﺪاى ﻳﻜﺘﺎ«

 ».اﻟﻠﱠﻪُ اﻟﺼﱠﻤَﺪُ«: »ﺧﺪاى ﺑﻰﻧﻴﺎز«

 ».ﻟَﻢْ ﻳَﻠِﺪُ وَ ﻟَﻢْ ﻳﻮُﻟَﺪْ«: »ﺧﺪاﻳﻰ آﻪ ﻧﻪ ﻓﺮزﻧﺪ آﺴﻰ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﻓﺮزﻧﺪى دارد«

 ».وَ ﻟَﻢْ ﻳَﻜُﻦْ ﻟَﻪُ آُﻔُﻮاً اَﺣَﺪٌ«: »و هﻴﭻ آﺴﻰ، هﻤﺘﺎى او ﻧﻴﺴﺖ«

 ».ﺳُﺒْﺤﺎنَ رَﺑّﻰاﻟْﻌَﻈﻴﻢِ وَ ﺑِﺤَﻤْﺪِﻩِ«: »ﭘﺮوردﮔﺎر ﺑﺰرگ ﻣﻦ ﭘﻴﺮاﺳﺘﻪ و ﻣُﻨﺰﱠﻩ اﺳﺖ و او را ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻣﻰ آﻨﻢ«

 ».ﺳُﺒْﺤﺎنَ رَﺑّﻰَاﻟْﺎَﻋْﻠﻰ وَ ﺑِﺤَﻤْﺪِﻩِ«: »ﭘﺮوردﮔﺎر ﻣﻦ از هﻤﻪ آﺲ ﺑﺎﻻﺗﺮ و ﻣﻨﺰﻩ اﺳﺖ و او را ﻣﻰ ﺳﺘﺎﻳﻢ«

اَﺷْﻬَﺪُ اَنْ ﻻ اِﻟﻪَ اِﻻﱠ اﻟﻠﱠﻪُ وَﺣْﺪَﻩُ ﻻ ﺷَﺮﻳﻚَ ﻟﻪ«: »ﮔﻮاهﻰ ﻣﻰدهﻢ آﻪ ﺟﺰ ﺁﻓﺮﻳﺪﮔﺎر، ﺧﺪاﻳﻰ ﻧﻴﺴﺖ و ﻳﻜﺘﺎ و ﺑﻰ هﻤﺘﺎﺳﺖ و «

 ».ﺷﺮﻳﻚ ﻧﺪارد

 ».وَ اَﺷْﻬَﺪُ اَنﱠ ﻣُﺤﻤّﺪاً ﻋَﺒْﺪُﻩُ وَ رَﺳﻮُﻟُﻪ«: »و ﮔﻮاهﻰ ﻣﻰ دهﻢ آﻪ ﻣﺤﻤﺪﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺁﻟﻪ ﺑﻨﺪﻩ و ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ«

 ».اﻟﱠﻠﻬُﻢﱠ ﺻَﻞﱢ ﻋﻠﻰ ﻣُﺤَﻤﱠﺪٍ وَ الِ ﻣُﺤﻤّﺪٍ«: »ﺧﺪاوﻧﺪا! ﺑﺮ ﻣﺤﻤﺪ و ﺧﺎﻧﺪان او درود ﻓﺮﺳﺖ«

ﺳُﺒْﺤﺎنَ اﻟﻠﱠﻪِ وَ اﻟْﺤَﻤْﺪُﻟِﻠﱠﻪِ وَ ﻻ اِﻟﻪَ اِﻻﱠ اﻟﻠﱠﻪُ وَاﻟﻠﱠﻪُ اَآْﺒَﺮ«: »ﺧﺪاوﻧﺪ از هﺮ ﻋﻴﺒﻰ ﭘﺎك و ﻣﻨﺰﻩ اﺳﺖ و ﺣﻤﺪ و ﺳﭙﺎس «

 ».ﻣﺨﺼﻮص ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ و ﺟﺰ او ﭘﺮوردﮔﺎرى ﻧﻴﺴﺖ و ﺧﺪا ﺑﺰرﮔﺘﺮ و ﺑﺮﺗﺮ از هﺮ ﭼﻴﺰ اﺳﺖ

 ».اﻟﺴﱠﻼمُ ﻋَﻠَﻴْﻚَ اَﻳﱡﻬﺎاﻟﻨﱠﺒﻰﱡ وَ رَﺣْﻤَﺔُاﻟﻠﱠﻪِ وَ ﺑَﺮَآﺎﺗُﻪُ«: »ﺳﻼم و رﺣﻤﺖ و ﺑﺮآﺎت ﭘﺮوردﮔﺎر ﺑﺮ ﺗﻮ ﺑﺎد اى ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ«

 ».اَﻟﺴﱠﻼمُ ﻋَﻠَﻴْﻨﺎ وَ ﻋﻠﻰ ﻋِﺒﺎدِاﻟﻠﱠﻪِ اﻟﺼﱠﺎﻟِﺤﻴﻦَ«: »ﺳﻼم ﺑﺮ ﻣﺎ )ﻧﻤﺎزﮔﺰاران( و ﺑﺮ ﺑﻨﺪﮔﺎن ﻧﻴﻜﻮآﺎر ﺧﺪاوﻧﺪ«

 ».اَﻟﺴﱠﻼمُ ﻋَﻠَﻴْﻜُﻢْ وَ رَﺣْﻤَﺔُاﻟﻠﱠﻪِ وَ ﺑَﺮَآﺎﺗُﻪُ«: »ﺳﻼم و رﺣﻤﺖ و ﺑﺮآﺎت ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ ﺷﻤﺎ )ﻣﺆﻣﻨﻴﻦ( ﺑﺎد«

رَﺑﱠﻨﺎ اﺗِﻨﺎ ﻓِﻰ اﻟﺪﱡﻧْﻴﺎ ﺣَﺴَﻨَﺔً وَ ﻓِﻰاﻟْﺎﺧِﺮَةِ ﺣَﺴَﻨَﺔً وَ ﻗِﻨﺎ ﻋَﺬابَ اﻟﻨﱠﺎرِ«: »ﭘﺮوردﮔﺎرا! هﻢ در دﻧﻴﺎ و هﻢ در ﺁﺧﺮت، ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﻴﻜﻰ «

 ».ﻋﻨﺎﻳﺖ ﻓﺮﻣﺎ و ﻣﺎ را از ﻋﺬاب ﺁﺗﺶ ﺟﻬﻨﻢ ﻧﮕﻪ دار

ﺗﺼﻮﻳﺮ ص 86

 ﻧﻤﺎز ﺟَﻤﺎﻋﺖ

 .ﻳﻜﻰ از ﻣﺮاﺳﻢ ﭘﺮﺷﻜﻮﻩ و ﺑﺎﻋﻈﻤﺖ اﺳﻼﻣﻰ، »ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ« اﺳﺖ

ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺗﺠﻠّﻰ وﺣﺪت ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن و ﺗﺸﻜّﻞ ﺁﻧﺎن در هﺮ ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم اﺳﺖ. در رواﻳﺎت اﺳﻼﻣﻰ ﺑﺮاى ﺷﺮآﺖ در

ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ، ﺛﻮاب ﺑﺴﻴﺎرى ﺷﻤﺮدﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ، ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻰ آﻪ اﮔﺮ ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﺎزﮔﺰاران، ﺑﻴﺶ از دﻩ ﻧﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ، ﺛﻮاب ﺁن ﻗﺎﺑﻞ ﺷﻤﺎرش ﻧﻴﺴﺖ. در اﺣﻜﺎماﺳﻼﻣﻰ ﻧﻴﺰ ﺑﻪﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﺴﻴﺎرى ﺑﺮﻣﻰﺧﻮرﻳﻢآﻪ ﺣﻜﺎﻳﺖ از اهﻤﻴّﺖ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎدﻧﻤﺎز

 :ﺟﻤﺎﻋﺖ دارد و در اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻪﺑﺮﺧﻰ از ﺁﻧﻬﺎ اﺷﺎرﻩ ﻣﻰآﻨﻴﻢ

 .ﺷﺮآﺖ در ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺑﺮاى هﻤﻪ آﺲ ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ، ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﺑﺮاى هﻤﺴﺎﻳﻪ ﻣﺴﺠﺪ .1

 .ﺳﺰاوار ﻧﻴﺴﺖ آﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﺪون ﻋﺬر ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ را ﺗﺮك آﻨﺪ .2

 .ﺷﺮآﺖ ﻧﻜﺮدن در ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ، از روى ﺑﻰ اﻋﺘﻨﺎﻳﻰ ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ .3

 .ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ، اﻧﺴﺎن، ﺻﺒﺮ آﻨﺪ آﻪ ﻧﻤﺎز را ﺑﻪ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺑﺨﻮاﻧﺪ .4

ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ، از ﻧﻤﺎز اوّل وﻗﺖ، آﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻰ ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﻣﻰ ﺷﻮد ﺑﺮﺗﺮ اﺳﺖ، هﺮﭼﻨﺪ ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ اوّل وﻗﺖ .5

 .ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﻧﺸﻮد

 .ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺘﻰ آﻪ ﻣﺨﺘﺼﺮ ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﻣﻰﺷﻮد، از ﻧﻤﺎز ﻃﻮﻻﻧﻰ آﻪ ﺑﻪ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻧﻴﺴﺖ، ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ .6

 .وﻗﺘﻰ آﻪ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺑﺮﭘﺎ ﻣﻰ ﺷﻮد، آﺴﻰ آﻪ ﻧﻤﺎزش راﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻰ ﺧﻮاﻧﺪﻩ، ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ دوﺑﺎرﻩ ﺑﻪ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺑﺨﻮاﻧﺪ .7

ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻠﻰ آﻪ ﺑﻴﺎن ﺷﺪ، ﺑﻪ اهﻤﻴّﺖ ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ ﭘﻰ ﻣﻰ ﺑﺮﻳﻢ. ﭘﺲ ﺑﻜﻮﺷﻴﻢ ﺗﺎ از اﻳﻦ اﺟﺘﻤﺎع هﺮ روز ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن

 .ﺟﺪا ﻧﻤﺎﻧﻴﻢ و از ﺛﻮاب ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد ﺁن ﻣﺤﺮوم ﻧﺸﻮﻳﻢ

ﺗﺼﻮﻳﺮ ص88 آﺘﺎب

ﺗﺼﻮﻳﺮ ص 90

 اﺣﻜﺎم ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ

در ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ، ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ﺑﺎ ﺗﻘﻮا آﻪ ﻧﻤﺎز را ﺑﻄﻮر ﺻﺤﻴﺢ ﻣﻰ ﺧﻮاﻧﺪ، ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻣﺎم ﺟﻤﺎﻋﺖ، ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ ﺟﻤﻌﻴﺖ .1

 .اﻳﺴﺘﺎدﻩ و ﻗﺒﻞ از دﻳﮕﺮان ﻧﻤﺎز را ﺷﺮوع آﺮدﻩ و دﻳﮕﺮان در ﻧﻤﺎز از او ﭘﻴﺮوى ﻣﻰ آﻨﻨﺪ

 .آﻤﺘﺮﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﺮاى ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ، دو ﻧﻔﺮ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ آﻪ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ »اﻣﺎم ﺟﻤﺎﻋﺖ« و دﻳﮕﺮى »ﻣﺄﻣﻮم« اﺳﺖ .2

در رآﻌﺖ اوّل و دوّم ﻧﻤﺎز، وﻗﺘﻰ آﻪ اﻣﺎم ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺣﻤﺪ و ﺳﻮرﻩ را ﻣﻰﺧﻮاﻧﺪ، ﺑﺮ دﻳﮕﺮان ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ، ﺣﻤﺪ و .3

 ﺳﻮرﻩ را ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﻗﺮاﺋﺖ اﻣﺎم ﮔﻮش ﻓﺮا

ﺗﺼﻮﻳﺮ 91

 . ﻣﻰدهﻨﺪ، وﻟﻰ ﺑﻘﻴّﻪ اﻋﻤﺎل ﻧﻤﺎز را ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم دهﻨﺪ

ﻣﺄﻣﻮم ﻧﺒﺎﻳﺪ ﭘﻴﺶ از اﻣﺎم، ﻧﻤﺎز را ﺷﺮوع آﻨﺪ و آﺎرهﺎى ﻧﻤﺎز ﻣﺎﻧﻨﺪ رآﻮع و ﺳﺠﺪﻩ را هﻢ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺟﻠﻮﺗﺮ از او اﻧﺠﺎم .4

 .دهﺪ

 .ﻣﺄﻣﻮم ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺟﻠﻮﺗﺮ از اﻣﺎم ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﻠﻜﻪ آﻤﻰ ﻋﻘﺐ ﺗﺮ ﻣﻰاﻳﺴﺘﺪ .5

 .ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ اﻣﺎم و ﻣﺄﻣﻮم و ﺻﻒهﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ زﻳﺎد ﺑﺎﺷﺪ .6

 .اﮔﺮ ﺑﺮاى ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ، اذان و اﻗﺎﻣﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﺑﺮ ﻣﺄﻣﻮم، ﺧﻮاﻧﺪن ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺴﺘﺤﺐ ﻧﻴﺴﺖ .7

 ﻧﻤﺎز ﺟُﻤﻌﻪ

 .ﻳﻜﻰ از ﻧﻤﺎزهﺎﻳﻰ آﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﺷﻮد و ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻰ ﻧﻤﻰﺗﻮان ﺧﻮاﻧﺪ، ﻧﻤﺎز ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻋﻈﻤﺖ ﺟﻤﻌﻪ اﺳﺖ

 .ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ زﻳﺒﺎﺗﺮﻳﻦ ﮔﺮدهﻤﺎﻳﻰ هﻔﺘﮕﻰ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن و ﻋﺎﻟﻰﺗﺮﻳﻦ ﻋﺒﺎدت ﺳﻴﺎﺳﻰ هﺮ هﻔﺘﻪ ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎن اﺳﺖ

در اﻳﻦ ﻧﻤﺎز، اﻣﺎم ﺟﻤﻌﻪ ﻧﻤﺎزﮔﺰاران را ﺑﻪ ﺗﻘﻮا و ﭘﺎآﺪاﻣﻨﻰ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻰآﻨﺪ و ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺳﻴﺎﺳﻰ و اﻗﺘﺼﺎدى

 .ﺟﻬﺎن اﺳﻼم ﺁﮔﺎﻩ ﻣﻰﺳﺎزد

 :ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻰﻗﺪس ﺳﺮﻩ درﺑﺎرﻩ اهﻤﻴّﺖ اﻳﻦ اﺟﺘﻤﺎع ﺑﺎﺷﻜﻮﻩ، ﭼﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎﺷﺘﻪ اﻧﺪ

ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ و دو ﺧﻄﺒﻪ ﺁن، از ﻣﺮاﺳﻢ ﺑﺰرگ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﺳﺖ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮاﺳﻢ ﺣﺞ. و اﻓﺴﻮس آﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن از وﻇﺎﻳﻒ «

ﻣﻬﻢ ﺳﻴﺎﺳﻰ - اﺳﻼﻣﻰ ﺧﻮد در اﻳﻦ ﻣﺮاﺳﻢ ﻏﻔﻠﺖ آﺮدﻩاﻧﺪ. اﺳﻼم ﺑﺎ ﺗﻤﺎم اﻣﻮرش، دﻳﻦ ﺳﻴﺎﺳﺖ اﺳﺖ و اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﺮاى

هﺮ آﺲ آﻪ ﺁﮔﺎهﻰ آﻤﻰ از اﺣﻜﺎم ﺣﻜﻮﻣﺘﻰ، ﺳﻴﺎﺳﻰ، اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ و اﻗﺘﺼﺎدى اﺳﻼم داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺁﺷﻜﺎر اﺳﺖ و هﺮآﺲ

ﮔﻤﺎن آﻨﺪ آﻪ دﻳﻦ از ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺟﺪاﺳﺖ، ﻓﺮدﻧﺎداﻧﻰ اﺳﺖآﻪ ﻧﻪ اﺳﻼم را ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ وﻧﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖ را«.( ( 15

ﺗﺼﻮﻳﺮ ص94 آﺘﺎب

 اﺣﻜﺎم ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ

ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ دو رآﻌﺖ اﺳﺖ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ( و دو ﻗﻨﻮت ﻣﺴﺘﺤﺒﻰ دارد؛ ﻳﻜﻰ در رآﻌﺖ اوّل، ﻗﺒﻞ از رآﻮع و .1

 .دﻳﮕﺮى در رآﻌﺖ دوّم، ﭘﺲ از رآﻮع

 .ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ، اول ﻇﻬﺮ روز ﺟﻤﻌﻪ و ﺑﻪ ﺟﺎى ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﻣﻰﺷﻮد .2

 .ﺧﻮاﻧﺪن دو ﺧﻄﺒﻪ، ﺗﻮﺳﻂ اﻣﺎم ﺟﻤﻌﻪ، ﻗﺒﻞ از ﻧﻤﺎز، واﺟﺐ اﺳﺖ .3

وﻗﺘﻰ آﻪ اﻣﺎم ﺟﻤﻌﻪ، ﺧﻄﺒﻪ هﺎى ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ را ﻣﻰﺧﻮاﻧﺪ، ﺑﺮ ﺷﺮآﺖ آﻨﻨﺪﮔﺎن واﺟﺐ اﺳﺖ، ﺑﻪ ﺧﻄﺒﻪ هﺎ ﮔﻮش .4

دهﻨﺪ، و ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ ﺑﻪ هﻨﮕﺎم اﻳﺮاد ﺧﻄﺒﻪهﺎ ﻣﻜﺮوﻩ اﺳﺖ، ﺑﻠﻜﻪ اﮔﺮ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ، ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﻄﺒﻪ هﺎ ﮔﻮش دهﺪ،

ﺳﻜﻮت ﻻزم اﺳﺖ. هﻤﭽﻨﻴﻦ هﻨﮕﺎم اﻳﺮاد ﺧﻄﺒﻪهﺎ، ﺧﻮاﻧﺪن ﻧﻤﺎز ﻣﺴﺘﺤﺒﻰ ﻳﺎ آﺘﺎب و روزﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻪ آﺎرهﺎﻳﻰ آﻪ ﻣﺎﻧﻊ

 .ﮔﻮش دادن ﺑﻪ ﺧﻄﺒﻪهﺎ اﺳﺖ، ﺧﻼف اﺳﺖ

اﮔﺮ آﺴﻰ ﺑﻪ ﺧﻄﺒﻪ اوّل ﻳﺎ هﺮ دو ﺧﻄﺒﻪ ﻧﺮﺳﺪ، ﺑﺎزهﻢ، ﺷﺮآﺖ در ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ ﻓﻀﻴﻠﺖ دارد و ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ .5

 . ﻣﻰﺷﻮد

ﺗﺼﻮﻳﺮ ص93 آﺘﺎب ﺁﻣﻮزش ﻧﻤﺎز وﻳﮋﻩ ﺳﺮﺑﺎزان

ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻤﻌﻪدر ﻣﺪﻳﻨﻪﻣﻨﻮرّﻩ، ﺟﺎﻳﻰ آﻪاوﻟﻴﻦ ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪ

 ﻧﻤﺎز ﻣﺴﺎﻓﺮ

اﻧﺴﺎن ﺑﺎﻳﺪ در ﺳﻔﺮ، ﻧﻤﺎزهﺎى ﭼﻬﺎر رآﻌﺘﻰ را دو رآﻌﺖ )ﺷﻜﺴﺘﻪ( ﺑﺨﻮاﻧﺪ، ﺑﻪ ﺷﺮط ﺁﻧﻜﻪ ﻣﺴﺎﻓﺮﺗﺶ از هﺸﺖ .1

ﻓﺮﺳﺦ آﻪ ﺣﺪود 45 . آﻴﻠﻮﻣﺘﺮ اﺳﺖ آﻤﺘﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ

اﮔﺮ ﻣﺴﺎﻓﺮ از ﺟﺎﻳﻰ آﻪ ﻧﻤﺎزش ﺗﻤﺎم اﺳﺖ، ﻣﺜﻞ وﻃﻦ ﺣﺪّاﻗﻞ، ﭼﻬﺎر ﻓﺮﺳﺦ ﻣﻰرود و ﭼﻬﺎر ﻓﺮﺳﺦ ﺑﺮﻣﻰ ﮔﺮدد، .2

 .ﻧﻤﺎزش در اﻳﻦ ﺳﻔﺮ هﻢ ﺷﻜﺴﺘﻪ اﺳﺖ

اﮔﺮ اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻰ ﺳﻔﺮ آﻨﺪ و ﺑﺨﻮاهﺪ در ﺁن ﺟﺎ دﻩ روز ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻤﺎﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻤﺎز را ﺗﻤﺎم(16) ﺑﺨﻮاﻧﺪ و ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ .3

آﻤﺘﺮ از دﻩ روز ﻣﻰﻣﺎﻧﺪ ﻧﻤﺎزش در ﺁﻧﺠﺎ ﺷﻜﺴﺘﻪ اﺳﺖ وﻟﻰ در ﺑﻴﻦ راﻩ هﻨﮕﺎم رﻓﺘﻦ ﻳﺎ ﺑﺮﮔﺸﺘﻦ از ﺳﻔﺮ، ﻧﻤﺎز را ﺑﺎﻳﺪ

 .ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺑﺨﻮاﻧﺪ

در وﻃﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻤﺎز را ﺗﻤﺎم ﺑﺨﻮاﻧﺪ، هﺮ ﭼﻨﺪ آﻤﺘﺮ از دﻩ روز در ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻤﺎﻧﺪ، ﻣﺜﻼً از ﻣﺴﺎﻓﺮﺗﻰ ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ و ﭼﻨﺪ .4

 .روزى در وﻃﻦ ﻣﻰﻣﺎﻧﺪ و دوﺑﺎرﻩ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻓﺮت ﻣﻰ رود

وﻃﻦ، ﺷﻬﺮ ﻳﺎ روﺳﺘﺎﻳﻰ اﺳﺖ آﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﺮاى زﻧﺪﮔﻰ هﻤﻴﺸﮕﻰ ﺧﻮد اﺧﺘﻴﺎر آﺮدﻩ اﺳﺖ، ﺧﻮاﻩ در ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻪ دﻧﻴﺎ ﺁﻣﺪﻩ .5

 .ﺑﺎﺷﺪ و وﻃﻦ ﭘﺪر و ﻣﺎدرش ﺑﺎﺷﺪ، ﻳﺎ ﺧﻮدش ﺁﻧﺠﺎ را ﺑﺮاى زﻧﺪﮔﻰ اﺧﺘﻴﺎر آﺮدﻩ اﺳﺖ

ﺗﺼﻮﻳﺮ ص100 آﺘﺎب

 ﻧﻤﺎز ﺁﻳﺎت

وﻗﺘﻰ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻳﺎ ﻣﺎﻩ ﺑﮕﻴﺮد ﻳﺎ زﻟﺰﻟﻪاى رخ دهﺪ، ﺑﺮ ﺧﺪا ﭘﺮﺳﺘﺎن اﺳﺖ آﻪ ﺑﻪ ﺧﺪاى ﺧﻮد ﭘﻨﺎﻩ ﺁوردﻩ، دو رآﻌﺖ »ﻧﻤﺎز

ﺁﻳﺎت« ﺑﺠﺎ ﺁورﻧﺪ. ﮔﺰاردن ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻤﺎزى آﻨﺎﻳﻪ از اﻳﻦ اﺳﺖ آﻪ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺣﻮادث ﻧﺸﺎﻧﻪ هﺎﻳﻰ از ﻗﺪرت اﻟﻬﻰ و ﻧﻈﻢ و

 .ﺣﺴﺎب دﻗﻴﻖ ﻋﺎﻟﻢ ﻃﺒﻴﻌﻰ اﺳﺖ

ﺧﻮاﻧﺪن اﻳﻦ ﻧﻤﺎز، اﻧﺴﺎن را از ﺧُﺮاﻓﺎت و ﺧﻴﺎلهﺎى ﺑﻴﻬﻮدﻩ ﺑﺎز ﻣﻰ دارد و ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺁﻓﺮﻳﺪﮔﺎر هﺴﺘﻰ ﻣﻰﻧﻤﺎﻳﺪ و هﻤﭽﻨﻴﻦ

 .ﺳﺒﺐ ﻓﺮو ﻧﺸﺴﺘﻦ ﺗﺮس و دﻟﻬﺮﻩ و ﺁراﻣﺶ دلهﺎ ﻣﻰﺷﻮد

 ﭼﮕﻮﻧﮕﻰ ﻧﻤﺎز ﺁﻳﺎت

ﻧﻤﺎز ﺁﻳﺎت دو رآﻌﺖ اﺳﺖ و در هﺮ رآﻌﺖ ﭘﻨﺞ رآﻮع دارد و ﻗﺒﻞ از هﺮ رآﻮع ﺣﻤﺪ و ﺳﻮرﻩ ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﻣﻰﺷﻮد و ﻳﺎ

 ﺳﻮرﻩاى را ﭘﻨﺞ ﻗﺴﻤﺖ آﺮدﻩ و ﻗﺴﻤﺖ اول را ﻗﺒﻞ از رآﻮع اول، ﺑﻌﺪ از ﺣﻤﺪ ﻣﻰ ﺧﻮاﻧﻴﻢ و ﺑﻪ رآﻮع ﻣﻰروﻳﻢ، ﺳﭙﺲ

از رآﻮع ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ و ﺑﺪون ﺧﻮاﻧﺪن ﺣﻤﺪ ﻗﺴﻤﺖ دوم ﺁن ﺳﻮرﻩ را ﻣﻰ ﺧﻮاﻧﻴﻢ و ﺑﻪ رآﻮع ﻣﻰروﻳﻢ، ﭘﺲ از رآﻮع

ﻗﺴﻤﺖ ﺳﻮم ﺁن را ﻣﻰ ﺧﻮاﻧﻴﻢ و ﺑﺎز ﺑﻪ رآﻮع ﻣﻰ روﻳﻢ ﺳﭙﺲ ﻣﻰاﻳﺴﺘﻴﻢ و هﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺎ رآﻮع ﭘﻨﺠﻢ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺳﺠﺪﻩ

 . ﻣﻰروﻳﻢ و رآﻌﺖ دوم را هﻢ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺠﺎ ﻣﻰﺁورﻳﻢ

 :اآﻨﻮن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ، ﻧﻤﺎز ﺁﻳﺎت را ﺑﻪ ﺷﻜﻞ آﻮﺗﺎﻩ ﺁن ﺑﺎ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺳﻮرﻩ »اﺧﻼص« ﺑﻴﺎن ﻣﻰآﻨﻴﻢ

 .ﺑﺎ ﮔﻔﺘﻦ »اﻟﻠﱠﻪ اآﺒﺮ« ﻧﻤﺎز را ﺷﺮوع ﻣﻰآﻨﻴﻢ

 .ﺑﻌﺪ از ﺗﻜﺒﻴﺮ، ﺳﻮرﻩ ﺣﻤﺪ را ﻣﻰ ﺧﻮاﻧﻴﻢ و ﭘﺲ از ﺣﻤﺪ »ﺑِﺴﻢ اﻟﻠﱠﻪ اﻟﺮّﺣﻤﻦ اﻟﺮّﺣﻴﻢ« را ﻣﻰﮔﻮﻳﻴﻢ

 .)ﺳﭙﺲ ﺑﻪ رآﻮع ﻣﻰ روﻳﻢ )در ﺗﻤﺎم رآﻮعهﺎ ﺑﺎﻳﺪ ذآﺮ رآﻮع ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد  .»از رآﻮع ﺳﺮ ﺑﺮ ﻣﻰدارﻳﻢ و ﺑﺪون ﺁﻧﻜﻪ ﺳﻮرﻩ ﺣﻤﺪ را ﺑﺨﻮاﻧﻴﻢ،ﻣﻰﮔﻮﻳﻴﻢ: »ﻗُﻞْ هُﻮَ اﻟﻠﱠﻪُ اَﺣَﺪٌ

 .ﺑﻌﺪ ﺑﻪ رآﻮع دوم ﻣﻰروﻳﻢ

 .»ﭘﺲ ار رآﻮع دوم ﻣﻰ ﺧﻮاﻧﻴﻢ: »اَﻟﻠﱠﻪُ اﻟﺼﱠﻤَﺪُ

 .ﺑﺎز ﺑﻪ رآﻮع ﻣﻰروﻳﻢ

 .»ﭘﺲ از رآﻮع ﺳﻮم ﻣﻰ ﺧﻮاﻧﻴﻢ: »ﻟَﻢْ ﻳَﻠِﺪْ وَﻟَﻢْ ﻳﻮُﻟَﺪْ

 :ﺑﺎز ﺑﻪ رآﻮع رﻓﺘﻪ، ﭘﺲ از رآﻮع ﭼﻬﺎرم ﻣﻰ ﺧﻮاﻧﻴﻢ

 »وَ ﻟَﻢْ ﻳَﻜُﻦْ ﻟَﻪُ آُﻔُﻮاً اَﺣَﺪٌ«

 .ﺳﭙﺲ رآﻮع ﭘﻨﺠﻢ را ﺑﺠﺎ ﺁوردﻩ، ﺳﺮ از رآﻮع ﺑﺮداﺷﺘﻪ و ﺑﻪ ﺳﺠﺪﻩ ﻣﻰ روﻳﻢ

 .ﭘﺲ از ﺳﺠﺪﻩ دوّم، ﻳﻚ رآﻌﺖ دﻳﮕﺮ، ﻣﺎﻧﻨﺪ رآﻌﺖ اول ﺑﺠﺎ ﻣﻰﺁورﻳﻢ و ﺑﺎ ﺗﺸﻬﺪ و ﺳﻼم، ﻧﻤﺎز را ﺗﻤﺎم ﻣﻰآﻨﻴﻢ

 ﻗﻨﻮت ﻧﻤﺎز ﺁﻳﺎت

در ﻧﻤﺎز ﺁﻳﺎت هﻢ ﺧﻮاﻧﺪن ﻗﻨﻮت ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ و زﻣﺎن ﺁن، در رآﻌﺖ دوم، ﺑﻌﺪ از ﺗﻤﺎم ﺷﺪن ﺳﻮرﻩ، ﻗﺒﻞ از رآﻮع

 .ﭘﻨﺠﻢ، اﺳﺖ

ﺗﺼﻮﻳﺮ 106

 ﻧﻤﺎز ﺑﺮ ﻣﻴّﺖ

هﺮﮔﺎﻩ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻰ، از دﻧﻴﺎ ﺑﺮود، ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ﻏﺴﻞ و آﻔﻦ، ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ او ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ، اﻳﻦ ﻧﻤﺎز ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ

 .ﻧﻔﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد و ﻳﺎ اﻓﺮادى ﺁن را ﺑﻪ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ

 ﭼﮕﻮﻧﮕﻰ ﻧﻤﺎز ﻣﻴّﺖ

ﻣﻴّﺖ را ﺑﺎﻳﺪ روﺑﺮوى ﻧﻤﺎزﮔﺰار ﻃﻮرى ﻗﺮار دهﻨﺪ آﻪ وﻗﺘﻰ ﺑﺮاى ﻧﻤﺎز رو ﺑﻪ ﻗﺒﻠﻪ ﻣﻰ اﻳﺴﺘﺪ، ﺳﺮ ﻣﻴّﺖ ﻃﺮف راﺳﺖ

 .ﻧﻤﺎزﮔﺰار ﺑﺎﺷﺪ

اﻳﻦ ﻧﻤﺎز رآﻮع و ﺳﺠﺪﻩ و ﺗﺸﻬﺪ و ﺳﻼم ﻧﺪارد و ﺗﻨﻬﺎ، ﭘﻨﺞ ﺗﻜﺒﻴﺮ و ﭼﻨﺪ ذآﺮ و دﻋﺎﺳﺖ. ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ آﻪ ﻧﻤﺎزﮔﺰار ﺑﺎ

 .ﻧﻴّﺖ و ﮔﻔﺘﻦ »اﻟﻠﱠﻪ اآﺒﺮ« ﻧﻤﺎز را ﺷﺮوع ﻣﻰ آﻨﺪ

 :ﺳﭙﺲ ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ

 .»اَﺷْﻬَﺪُ اَنْ ﻻ اِﻟﻪَ اِﻻﱠ ا ﻟﻠﱠﻪُ وَ أنﱠ ﻣُﺤﻤﱠﺪاً رَﺳُﻮلِ اﻟﻠﱠﻪ«

 :ﺑﻌﺪ از ﺁن، ﺗﻜﺒﻴﺮ دوم را ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ و ﺑﻌﺪ ﻣﻰ ﺧﻮاﻧﺪ

 .»اَﻟﱠﻠﻬُﻢﱠ ﺻَﻞﱢ ﻋَﻠﻰ ﻣُﺤﻤﱠﺪٍ وَ الِ ﻣُﺤﻤﱠﺪٍ«

 :و ﺑﻌﺪ از ﺗﻜﺒﻴﺮ ﺳﻮم ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﺪ

 .»اَﻟﱠﻠﻬُﻢﱠ اﻏْﻔِﺮْ ﻟﻠِﻤﺆُﻣِﻨﻴﻦَ وَ اﻟْﻤﺆﻣﻨﺎت«

 :و ﺑﻌﺪ از ﺗﻜﺒﻴﺮ ﭼﻬﺎرم ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ

 .»اَﻟﱠﻠّﻬُﻢﱠ اﻏْﻔِﺮْ ﻟِﻬﺬا اﻟﻤﻴّﺖ«

 .و ﺑﻌﺪ ﺗﻜﺒﻴﺮ ﭘﻨﺠﻢ را ﺑﮕﻮﻳﺪ و ﺑﺎ ﮔﻔﺘﻦ ﺗﻜﺒﻴﺮ ﭘﻨﺠﻢ، ﻧﻤﺎز هﻢ ﺗﻤﺎم ﻣﻰ ﺷﻮد

ﻧﻤﺎز ﻣﻴّﺖ اﮔﺮ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﻣﻘﺪار ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﺷﻮد، آﺎﻓﻰ اﺳﺖ، ﮔﺮﭼﻪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ دﻋﺎهﺎ وذآﺮهﺎى ﻣﻔﺼّﻞ ﺁن ﺧﻮاﻧﺪﻩ

ﺷﻮد.( ( 17